Breendonk (willebroek)
Breendonk is een Belgisch fort bij Willebroek, twintig kilometer ten zuiden van Antwerpen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten de nazi's het als werk- en doorgangskamp. Het is het enige kamp in West-Europa dat volledig intact bleef. Dit kamp is voor België een belangrijk gedenkteken, het is ingericht als "Nationaal Gedenkteken van het Fort van Breendonk". Het is ondergebracht in de Historische Pool van Defensie.
De Antwerpse Fortengordel :
De beslissing tot de bouw van het Fort Breendonk, genomen door de regering De Smet de Naeyer, dateert van 30 maart 1906. Het maakte deel uit van een buitenste verdedigingsgordel van elf forten rond Antwerpen, de Stelling van Antwerpen. Het werd op technische wijze aangeduid als 'een fort van tweede orde met samengevoegde caponnières". In 1909 begon de bouw. Het werd een betonnen vesting met in elk der vier hoeken een lange caponnière, omgeven door een brede gracht (zie luchtfoto). De opgegraven aarde uit de gracht werd gebruikt om het beton te camoufleren. De werken liepen tot in 1914.
1913-1941 :
Een eerste contingent soldaten werd ingekwartierd in 1913. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de fortengordel vanaf 28 september 1914 aangevallen door het Duitse leger onder leiding van generaal Hans von Beseler. Koning Albert I verliet Antwerpen op 7 oktober, om zich met zijn leger, terug te trekken achter de IJzer. Op 8 oktober gaf het fort zich over, nadat commandant Weyns na een Duits bombardement dodelijk gewond raakte. Tussen de wereldoorlogen werden er af en toe troepen ingekwartierd. Het fort werd een bezienswaardigheid voor de buurtbewoners. Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog zag men in dat de oude fortengordel niet aan de moderne oorlogsvoering beantwoordde. Breendonk werd het hoofdkwartier van het Belgische leger en de plek waar de Koning bij oorlogsdreiging zou verblijven. Toen op 10 mei 1940 het Duitse leger het neutrale België binnenviel, vertrok Koning Leopold III naar het fort met zijn militaire raadgever generaal Raoul Van Overstraeten. Vanuit Breendonk sprak hij de Belgische bevolking toe en ontving hij de Engelse en Franse bevelhebbers. Toen de trots van het leger, het Fort Eben-Emael op de eerste oorlogsdag viel en de Duitsers op 16 mei een doorbraak forceerden op de Fransen bij Sedan, besefte de koning dat een Belgische capitulatie zou volgen. Dit in tegenstelling tot zijn ministers. Die bleven hopen. Het fort werd ontruimd en de koning en het opperbevel verplaatsten zich naar het kasteel van Wijnendale.
Na de bezetting van België door nazi-Duitsland werd Breendonk een gevangenkamp en doorgangskamp. Gevangenen verbleven er in afwachting van transport naar concentratiekampen in Duitsland, Oostenrijk en Polen. Breendonk was geen concentratiekamp, hoewel de levensomstandigheden er nauwelijks verschilden. Het fort van Breendonk was in België de laatste halte voor het vertrek naar Auschwitz en andere kampen. Het eerste transport vond plaats op 22 september 1941 en ging naar Neuengamme bij Hamburg.
Volgens een verklaring na de oorlog van de eerste kampcommandant Schmitt werd het bevel tot oprichting van dit SS-kamp gegeven door Karl Hasselbacher, de leider van de Sipo-SD in België (de Duitse politieke politie en onderdeel van de SS.) en door Müller, de Oberfeldcommandant van Brussel.
Het fort werd vanaf eind augustus 1940 als gevangenis ingericht. De bewaking bestond uit een klein aantal Wehrmacht-soldaten van een Landesschützenbataillon; oudere soldaten, ongeschikt voor het front. Zij werden ook ingezet op de werf en voor het uitvoeren van executies.
De Wehrmacht werd aangevuld met een klein Duits SS-garnizoen, vanaf september 1941 enkele Belgische SS-mannen en vanaf 1944 Roemeense en Hongaarse SS'ers.
Op 20 september 1940 kwamen de eerste gevangenen binnen, een Belg en drie Joden uit Centraal-Europa. In de eerste weken verbleven er maximum twintig gevangenen in het fort. Het aantal gevangenen varieerde gedurende het verder verloop van de oorlog tussen twintig en zeshonderd. Sommigen verbleven er slechts één dag, anderen doorleefden deze hel gedurende drie jaar. De gemiddelde tijd was ongeveer drie maanden. In totaal hebben er circa 3600 personen gevangengezeten, waarvan 400 à 500 Joden.
Aanvankelijk werd Breendonk vooral gebruikt voor de opsluiting van overtreders van anti-joodse wetten, smokkelaars, zwarthandelaars of al wie door de Duitsers werd beschouwd als asociaal. Vanaf 1942, toen de joodse gevangenen werden overgebracht naar de Dossinkazerne in Mechelen, werd het kamp vooral aangewend voor de opsluiting van verzetslieden, politieke gevangenen en gijzelaars. Toen in 1941 de oorlog met Sovjet-Unie uitbrak werden er ook communisten en socialisten gevangengezet.
Het kamp werd een eerste maal volledig ontruimd op 6 mei 1944. Kort daarop werden er opnieuw een aantal verzetslieden gevangengezet. De definitieve ontruiming gebeurde op 31 augustus 1944. De gevangenen werden vervoerd naar het Nederlandse Kamp Vught. Van daaruit werden ze overgebracht naar diverse concentratiekampen.
Op 2 september 1944 kwam het fort in de handen van de bevrijders.
Fort Breendonk (Dutch: Fort van Breendonk, French: Fort de Breendonk) is a military fortification situated at Breendonk, near Mechelen, in Belgium which is best known for its role as a Nazi prison camp (Auffanglager) during the German occupation of Belgium during World War II.
Fort Breendonk was originally built for the Belgian army between 1906-13 as part of the second ring of defenses of the National Redoubt protecting the important port-city of Antwerp. It was covered by a five-metre thick layer of soil for defense against bombings, a water-filled moat and measured 656 by 984 feet (200 by 300 m).
During World War II, the fort was requisitioned by the Germans as a prison camp for detaining Belgian political dissidents, captured resistance members and Jews. Although technically a prison rather than a concentration camp, the Fort was infamous for its prisoners' poor living conditions and for the use of torture. Most prisoners who were detained at the camp were later transferred to larger concentration camps in Eastern Europe. Of the 3,590 prisoners known to have been imprisoned at Breendonk, 303 died or were executed within the fort itself but as many as 1,741 died subsequently in other camps before the end of the war.
Today, the site is a national memorial and museum which is open to the public.
Belgium was invaded in August 1914 by the German army after refusing its request of unhindered passage to northern France.
The invasion began on 4 August 1914. Eager to reach Paris as soon as possible, the German army concentrated all its efforts towards the south, ignoring Antwerp. Continued Belgian resistance from the north forced German command to attack the city. On 9 September, General Beseler was ordered to attack Antwerp. Heavy siege artillery was sent north, having already been used at the sieges of Namur and Maubeuge in France.
Fort Breendonk was first attacked on 1 October 1914 by howitzers located 5 to 6 km out of range of the fort's own guns. The Germans however soon breached the Belgian line in Lier, allowing them to attack Antwerp without needing to capture Breendonk. On 9 October, the garrison of Fort Breendonk surrendered after the fall of Antwerp.
The German army invaded and occupied Belgium in May 1940. The fort was the headquarters of the Belgian command during the first weeks following the invasion but was abandoned in the face of German advance.
By 1940, Breendonk was already militarily obsolete and was unnecessary for the German occupiers. Soon after the start of the German occupation, the Nazis transformed it into a prison camp which was controlled by SS and other security agencies of Nazi Germany (SIPO and SD in particular) although Belgium itself was under military (Wehrmacht) jurisdiction and controlled by general Alexander von Falkenhausen.
On 20 September 1940, the first prisoners arrived. Initially most of the prisoners were petty criminals, people deemed anti-social, or who did not conform to the German race laws. Later on, resistance fighters, political prisoners and ordinary people captured as hostages were detained as well. Another section was used as a transit camp for Jews being sent to death camps in Eastern Europe such as Auschwitz-Birkenau.
The camp was guarded by Flemish as well as German SS units. Of the 300 prisoners that died in the camp itself, 185 were executed; many of the rest died of torture, disease or exposure. Most of those that did survive were transported to concentration camps. The German execution poles and gallows, as well as the torture chamber, are preserved in the current museum on the site.
Between 3,500 and 3,600 prisoners were incarcerated in Breendonk during its existence, of whom 1,733 died before liberation. About 400-500 were Jews. Most of the non-Jewish prisoners were left-wing members of the Belgian resistance or were held as hostages by the Germans. In September 1941, the Belgian Communist prisoners held at Breendonk were deported to Neuengamme concentration camp.
Jewish prisoners in Breendonk were segregated from other prisoners until 1942. Thereafter, Jews were transferred to the nearby Mechelen transit camp and deported to the Auschwitz-Birkenau extermination camp in Nazi-occupied Poland.
The officer of the British Army designated to liberate the camp late in 1944 was Charles Arnold-Baker, a German and officer in MI6. Fort Breendonk was briefly repurposed as an internment camp for Belgian collaborators. This period of the Fort's existence is known as "Breendonk II". The internees were moved to Dossin Barracks, Mechelen, on 10 October 1944.
Trials of the Flemish SS guards, considered Nazi collaborators, were held during 1946 in Mechelen and including some guards and officials at Fort Breendonk.
Of those who were convicted, 18 were sentenced to be executed by firing squad in 1947, two of which appealed their case and had their sentences revised to life imprisonment. Four others were sentenced to life in prison, one to 20 years in prison, and one other was acquitted, and two guards who were sentenced to life were never found.
The Nazi camp commandant, Philipp Schmitt, was tried in Antwerp in 1949; he was sentenced to death and was shot by a firing squad on 9 August 1950. He never showed any remorse and denied all of the atrocities that occurred at Breendonk, claiming he was merely re-educating the inmates as he had been ordered.
In 1947 Fort Breendonk was declared to be a national memorial, recognizing the suffering and cruelty that had been inflicted on Belgian prisoners during World War II. The fort is now a well-preserved example of the prison camps operated by Nazi Germany and a national museum. The Fort is open to visitors all year round and is located close to the A12 Brussels-Antwerp motorway.
Pictures of working Nazi internment camps during the war are rare and, for a long time, it was believed that absolutely no pictures of Breendonk during the war existed. But in the early 1970s a batch of photos of the camp was discovered in the possessions of Dutch photographer Otto Spronk. He had collected thousands of pictures and films of the Third Reich as part of his work for the Centre for Historical Research and Documentation on War and Contemporary Society (Cegesoma). The collection consisted of 37 pictures depicting daily life in the camp. They were taken by German Nazi photographer Otto Kropf for propaganda purposes but were never used. All pictures are essentially cliche stills; none of the daily atrocities or horrors of the camp are shown. But they are the only reference material available. Several of the inmates on the pictures managed to survive the war and were able to identify the others on the pictures and the circumstances in which they were taken.
Breendonk (willebroek)
Breendonk is een Belgisch fort bij Willebroek, twintig kilometer ten zuiden van Antwerpen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten de nazi's het als werk- en doorgangskamp. Het is het enige kamp in West-Europa dat volledig intact bleef. Dit kamp is voor België een belangrijk gedenkteken, het is ingericht als "Nationaal Gedenkteken van het Fort van Breendonk". Het is ondergebracht in de Historische Pool van Defensie.
De Antwerpse Fortengordel :
De beslissing tot de bouw van het Fort Breendonk, genomen door de regering De Smet de Naeyer, dateert van 30 maart 1906. Het maakte deel uit van een buitenste verdedigingsgordel van elf forten rond Antwerpen, de Stelling van Antwerpen. Het werd op technische wijze aangeduid als 'een fort van tweede orde met samengevoegde caponnières". In 1909 begon de bouw. Het werd een betonnen vesting met in elk der vier hoeken een lange caponnière, omgeven door een brede gracht (zie luchtfoto). De opgegraven aarde uit de gracht werd gebruikt om het beton te camoufleren. De werken liepen tot in 1914.
1913-1941 :
Een eerste contingent soldaten werd ingekwartierd in 1913. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de fortengordel vanaf 28 september 1914 aangevallen door het Duitse leger onder leiding van generaal Hans von Beseler. Koning Albert I verliet Antwerpen op 7 oktober, om zich met zijn leger, terug te trekken achter de IJzer. Op 8 oktober gaf het fort zich over, nadat commandant Weyns na een Duits bombardement dodelijk gewond raakte. Tussen de wereldoorlogen werden er af en toe troepen ingekwartierd. Het fort werd een bezienswaardigheid voor de buurtbewoners. Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog zag men in dat de oude fortengordel niet aan de moderne oorlogsvoering beantwoordde. Breendonk werd het hoofdkwartier van het Belgische leger en de plek waar de Koning bij oorlogsdreiging zou verblijven. Toen op 10 mei 1940 het Duitse leger het neutrale België binnenviel, vertrok Koning Leopold III naar het fort met zijn militaire raadgever generaal Raoul Van Overstraeten. Vanuit Breendonk sprak hij de Belgische bevolking toe en ontving hij de Engelse en Franse bevelhebbers. Toen de trots van het leger, het Fort Eben-Emael op de eerste oorlogsdag viel en de Duitsers op 16 mei een doorbraak forceerden op de Fransen bij Sedan, besefte de koning dat een Belgische capitulatie zou volgen. Dit in tegenstelling tot zijn ministers. Die bleven hopen. Het fort werd ontruimd en de koning en het opperbevel verplaatsten zich naar het kasteel van Wijnendale.
Na de bezetting van België door nazi-Duitsland werd Breendonk een gevangenkamp en doorgangskamp. Gevangenen verbleven er in afwachting van transport naar concentratiekampen in Duitsland, Oostenrijk en Polen. Breendonk was geen concentratiekamp, hoewel de levensomstandigheden er nauwelijks verschilden. Het fort van Breendonk was in België de laatste halte voor het vertrek naar Auschwitz en andere kampen. Het eerste transport vond plaats op 22 september 1941 en ging naar Neuengamme bij Hamburg.
Volgens een verklaring na de oorlog van de eerste kampcommandant Schmitt werd het bevel tot oprichting van dit SS-kamp gegeven door Karl Hasselbacher, de leider van de Sipo-SD in België (de Duitse politieke politie en onderdeel van de SS.) en door Müller, de Oberfeldcommandant van Brussel.
Het fort werd vanaf eind augustus 1940 als gevangenis ingericht. De bewaking bestond uit een klein aantal Wehrmacht-soldaten van een Landesschützenbataillon; oudere soldaten, ongeschikt voor het front. Zij werden ook ingezet op de werf en voor het uitvoeren van executies.
De Wehrmacht werd aangevuld met een klein Duits SS-garnizoen, vanaf september 1941 enkele Belgische SS-mannen en vanaf 1944 Roemeense en Hongaarse SS'ers.
Op 20 september 1940 kwamen de eerste gevangenen binnen, een Belg en drie Joden uit Centraal-Europa. In de eerste weken verbleven er maximum twintig gevangenen in het fort. Het aantal gevangenen varieerde gedurende het verder verloop van de oorlog tussen twintig en zeshonderd. Sommigen verbleven er slechts één dag, anderen doorleefden deze hel gedurende drie jaar. De gemiddelde tijd was ongeveer drie maanden. In totaal hebben er circa 3600 personen gevangengezeten, waarvan 400 à 500 Joden.
Aanvankelijk werd Breendonk vooral gebruikt voor de opsluiting van overtreders van anti-joodse wetten, smokkelaars, zwarthandelaars of al wie door de Duitsers werd beschouwd als asociaal. Vanaf 1942, toen de joodse gevangenen werden overgebracht naar de Dossinkazerne in Mechelen, werd het kamp vooral aangewend voor de opsluiting van verzetslieden, politieke gevangenen en gijzelaars. Toen in 1941 de oorlog met Sovjet-Unie uitbrak werden er ook communisten en socialisten gevangengezet.
Het kamp werd een eerste maal volledig ontruimd op 6 mei 1944. Kort daarop werden er opnieuw een aantal verzetslieden gevangengezet. De definitieve ontruiming gebeurde op 31 augustus 1944. De gevangenen werden vervoerd naar het Nederlandse Kamp Vught. Van daaruit werden ze overgebracht naar diverse concentratiekampen.
Op 2 september 1944 kwam het fort in de handen van de bevrijders.
Fort Breendonk (Dutch: Fort van Breendonk, French: Fort de Breendonk) is a military fortification situated at Breendonk, near Mechelen, in Belgium which is best known for its role as a Nazi prison camp (Auffanglager) during the German occupation of Belgium during World War II.
Fort Breendonk was originally built for the Belgian army between 1906-13 as part of the second ring of defenses of the National Redoubt protecting the important port-city of Antwerp. It was covered by a five-metre thick layer of soil for defense against bombings, a water-filled moat and measured 656 by 984 feet (200 by 300 m).
During World War II, the fort was requisitioned by the Germans as a prison camp for detaining Belgian political dissidents, captured resistance members and Jews. Although technically a prison rather than a concentration camp, the Fort was infamous for its prisoners' poor living conditions and for the use of torture. Most prisoners who were detained at the camp were later transferred to larger concentration camps in Eastern Europe. Of the 3,590 prisoners known to have been imprisoned at Breendonk, 303 died or were executed within the fort itself but as many as 1,741 died subsequently in other camps before the end of the war.
Today, the site is a national memorial and museum which is open to the public.
Belgium was invaded in August 1914 by the German army after refusing its request of unhindered passage to northern France.
The invasion began on 4 August 1914. Eager to reach Paris as soon as possible, the German army concentrated all its efforts towards the south, ignoring Antwerp. Continued Belgian resistance from the north forced German command to attack the city. On 9 September, General Beseler was ordered to attack Antwerp. Heavy siege artillery was sent north, having already been used at the sieges of Namur and Maubeuge in France.
Fort Breendonk was first attacked on 1 October 1914 by howitzers located 5 to 6 km out of range of the fort's own guns. The Germans however soon breached the Belgian line in Lier, allowing them to attack Antwerp without needing to capture Breendonk. On 9 October, the garrison of Fort Breendonk surrendered after the fall of Antwerp.
The German army invaded and occupied Belgium in May 1940. The fort was the headquarters of the Belgian command during the first weeks following the invasion but was abandoned in the face of German advance.
By 1940, Breendonk was already militarily obsolete and was unnecessary for the German occupiers. Soon after the start of the German occupation, the Nazis transformed it into a prison camp which was controlled by SS and other security agencies of Nazi Germany (SIPO and SD in particular) although Belgium itself was under military (Wehrmacht) jurisdiction and controlled by general Alexander von Falkenhausen.
On 20 September 1940, the first prisoners arrived. Initially most of the prisoners were petty criminals, people deemed anti-social, or who did not conform to the German race laws. Later on, resistance fighters, political prisoners and ordinary people captured as hostages were detained as well. Another section was used as a transit camp for Jews being sent to death camps in Eastern Europe such as Auschwitz-Birkenau.
The camp was guarded by Flemish as well as German SS units. Of the 300 prisoners that died in the camp itself, 185 were executed; many of the rest died of torture, disease or exposure. Most of those that did survive were transported to concentration camps. The German execution poles and gallows, as well as the torture chamber, are preserved in the current museum on the site.
Between 3,500 and 3,600 prisoners were incarcerated in Breendonk during its existence, of whom 1,733 died before liberation. About 400-500 were Jews. Most of the non-Jewish prisoners were left-wing members of the Belgian resistance or were held as hostages by the Germans. In September 1941, the Belgian Communist prisoners held at Breendonk were deported to Neuengamme concentration camp.
Jewish prisoners in Breendonk were segregated from other prisoners until 1942. Thereafter, Jews were transferred to the nearby Mechelen transit camp and deported to the Auschwitz-Birkenau extermination camp in Nazi-occupied Poland.
The officer of the British Army designated to liberate the camp late in 1944 was Charles Arnold-Baker, a German and officer in MI6. Fort Breendonk was briefly repurposed as an internment camp for Belgian collaborators. This period of the Fort's existence is known as "Breendonk II". The internees were moved to Dossin Barracks, Mechelen, on 10 October 1944.
Trials of the Flemish SS guards, considered Nazi collaborators, were held during 1946 in Mechelen and including some guards and officials at Fort Breendonk.
Of those who were convicted, 18 were sentenced to be executed by firing squad in 1947, two of which appealed their case and had their sentences revised to life imprisonment. Four others were sentenced to life in prison, one to 20 years in prison, and one other was acquitted, and two guards who were sentenced to life were never found.
The Nazi camp commandant, Philipp Schmitt, was tried in Antwerp in 1949; he was sentenced to death and was shot by a firing squad on 9 August 1950. He never showed any remorse and denied all of the atrocities that occurred at Breendonk, claiming he was merely re-educating the inmates as he had been ordered.
In 1947 Fort Breendonk was declared to be a national memorial, recognizing the suffering and cruelty that had been inflicted on Belgian prisoners during World War II. The fort is now a well-preserved example of the prison camps operated by Nazi Germany and a national museum. The Fort is open to visitors all year round and is located close to the A12 Brussels-Antwerp motorway.
Pictures of working Nazi internment camps during the war are rare and, for a long time, it was believed that absolutely no pictures of Breendonk during the war existed. But in the early 1970s a batch of photos of the camp was discovered in the possessions of Dutch photographer Otto Spronk. He had collected thousands of pictures and films of the Third Reich as part of his work for the Centre for Historical Research and Documentation on War and Contemporary Society (Cegesoma). The collection consisted of 37 pictures depicting daily life in the camp. They were taken by German Nazi photographer Otto Kropf for propaganda purposes but were never used. All pictures are essentially cliche stills; none of the daily atrocities or horrors of the camp are shown. But they are the only reference material available. Several of the inmates on the pictures managed to survive the war and were able to identify the others on the pictures and the circumstances in which they were taken.