Amsterdam: Haarlemmerdijk (1972)

De Amsterdamse Haarlemmerbuurt anno 1972.

 

U ziet het goed: een gewone stadsbus van lijn 12 die rijdt op de smalle Haarlemmerdijk en in de Haarlemmerstraat. Ondenkbaar? Tussen 1902 en 1955 reden hier zelfs trams (dubbelspoor) van het Centraal Station via het Haarlemmerplein naar de Spaarndammerbuurt. Tot 1944 was dit lijn 5, vanaf 1945 lijn 12. In 1955 kwam dus de bus.

 

In 1972 was het hedendaagse 'shoppen' niet bij, wél gewoon 'boodschappen doen'.

Geen (plastic) wegwerptasjes, maar degelijke boodschappentassen. We zien een jongeman met een donkerblauw vierkant 'KLM'-koffertje dat kennelijk betere tijden heeft gekend. Deze kartonnen dingen waren destijds gewilde onder scholieren.

Vele Amsterdamse dames en heren van die jaren hadden nog gewoon hoofddoekjes of petten.

Er zouden later die maand verkiezingen plaatsvinden voor de Tweede Kamer. We zien nog net een bord van de CPN (lijst 8). Henk Hoekstra zou voor het eerst als lijsttrekker uitkomen.

Ten slotte de bus. Het is een Brits-Nederlands product. Het Engelse AEC leverde motor, versnellingsbak en chassis, de carrosserie werd vervaardigd door de firma Verheul uit Waddinxveen, overigens in 1971 door brand verwoest. Ondanks het feit dat het de eerste Amsterdamse bussen betrof met een nieuwe voorziening (luchtvering), waren ze geen succes. De motoren bleken uiteindelijk te zwak voor de dagelijkse praktijk, hetgeen het best tot uiting kwam in de (dienst)snelheid. In tegenstelling tot de oudere blauwe bussen schilderde het GVB deze wagens nog bordeauxrood (bekend van de 'standaardbussen'), maar verder bleven ze onvergelijkbaar met hun moderne opvolgers.

Weinig chauffeurs verstonden de kunst om het halfautomatische versnellingssysteem echt soepel te bedienen, terwijl ze dat wel konden met de oudere AEC-bussen.

Hoewel de stempelautomaat in deze jaren gemeengoed was, hebben deze Verheul-bussen van de GVB-serie 110-149 deze voorziening nooit aan boord gehad, gewoon omdat er geen handige plek was en ze niet meer lang zouden meegaan.

Eén bus van dit type, ex-GVB 115, is bewaard gebleven. Er wordt over niet al te lange tijd begonnen met een uitgebreide restauratie hiervan, hij zal echter niet 'wederkeren' als GVB-bus, maar als GTW-streekbus, waarbij de dubbele middenuitstap wordt vervangen door een enkele uitstapdeur achter de achteras.

 

English

GVB Amsterdam 149 is a British-Dutch product: engine, gearbox and chassis are made by AEC, the bodywork was manufactured by Verheul from Waddinxveen (NL), which factory incidentally was destroyed by fire in 1971. Despite the fact that these were the first Amsterdam buses with a new facility (air suspension), they were rather unsuccessful. The engines eventually proved too weak for daily practice, which is best reflected in the (service)rate caused by low top speed. Unlike the older blue buses GVB painted these buses burgundy (known from the DAF 'standard buses'), but otherwise they were incomparable to their modern successors.

Few drivers understood the art of smoothly operating the semi-automatic gear system as they could with the older AEC buses.

Only one bus of this type , ex-GVB 115, is preserved. It is about to have an extensive restoration, he will not return as GVB bus. He will get a guise of a GTW coach, the double door exit will be replaced by a single exit door behind the rear axle .

 

Amsterdam, Haarlemmerdijk - november 1972

 

Deze foto is ook opgenomen in het GVB-jubileumboek 'In grote lijnen, het Amsterdamse openbaar vervoer (1900-2000)', uitgegeven ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het GVB. Auteur: Noëlle Visser.

 

© 1972 Amsterdam RAIL | All Rights Reserved

Done