View allAll Photos Tagged mizoramstatemuseum
#Mizo #aibawk #aibawkkhua #mizoram #aizawl #mizodress #mizoculture #mizohistory #mizoramlushaihills #lushaihilllschief #chapcharkut #mizokut #mizomiss #mizomodel #aizawlvillage #mizoramvillage #aizawlsouth111 #kutmiss #village #beutifulvillage #bestvillage #villagebeutiful #mizoramstatemuseum #aibawkhistory #aibawk #mizokut #model #aibawkvillagelocationmap #aibawklocation #aibawkmap #mizo
#ty #aibawk #travel #aizawl #aizawkcity #mizoram #india #norteastindia #india #village #world #travelvillage #home #mizoramstatemuseum #mizoramhistory #mizoramculture # worldvillage #aibawkpincode #puanchei #Aibawkweather # tree #villagetree #kawrchei #photographer #aibawkvillage #beutifulvillage #worldnews #worldcup #history #city #town
Aibawk, Aizawl, Mizoram india
Photographer ; Lalchhanhima Zote
The village of Aibawk, shown in the aerial photograph, is located in Mizoram, a northeastern state of India known for its mountainous terrain and vibrant culture, which is characterized by beautiful hills, mountains and scattered houses.
The photographer, Lalchhanhima Zote Hmar, who belongs to the Hmar community, an ethnic group in northeastern India, captures the rural, non-urban, tourist and wildlife photographs of the region that often dominate.
Beautiful places in Mizoram, as he pointed out, attracted a lot of attention for its natural landscapes, and Aizawl, the city, was featured in the related web results in its hilltop city scene, giving context to the photographer of the region.
#northeastindiana #aibawk #aibawkkhua #aibawkvillage #mizoramhistory #chapcharkut #mizoramstatemuseum #AibawklocationMap. #Aibawkpincode796190 #puanchei #kawrchei #village #worldnews
# #aibawk #aibawk #aibawkvillage #aibawkkhua #mizoram #aizawl #village #mizoramhistory #mizoramstatemuseum #mizoculture #evening #town #aizawldistrict #aibawkkankhua #worldbestvillage
Aibawk,Aibawkkhua, Aibawk village, #Aibawk
#Aibawkkhua
#chapcharkut #mizoram #mizopuan #Aizawl
#mizorambeutifull
#mizoramvillage
#mizodress
#lushaihillsmizoram
#mizoramstatemuseum
#Aibawkvillage
#mizoramfestival #mizoramhistory #mizoramstatemuseum #mizopuan #puanchei #vakiria #chawilukhum #mizoramvillage #puanchei #Aibawktown #Aibawkvillage #Aibawklocationmap #Aibawkpincode #chhanchhanazotehmarphotographer #Aizawlvillage #mizoram
#falkawn #mizokhua #falkawn #falkawnkhua #mizoramhistory #mizoram #aizawl #mizoramlushai #chapchrkut #mizohistory #mizoculture #mizoramculture #village #travel #history #mizomodel #vakiria #chawilukhum #kutmiss #puanchei #kawrchei #mizoramstatemuseum #mizoramculturaldress
## #aibawk #aibawkkhua #mizoram #aizawl #mizoramhistory #village #travel #india #mizoculture #mizoramstatemuseum #worldbestvillage #beutifulvillage
Aibawk Aibawk khua, Mizo history culture, cultural, vangchhia lung milem chapcharkut,Aizawl, Mizoram mizopuan, mizodress , lushai hills mizoram, mizocultural, mizodress, mizokut, mizoram history
Mizo history cultuture, dress #sunevening #village #culture #culturaldress #Aibawk #Aibawkkhua #ChhanchhanaZoteHmarPhotograher #mizoram #Aizawl #mizoramstatemuseum #mizoculture #Aizawlvillage #mizoramvillage #Aibawkpincode #Aibawklocation #Aibawkmap #chapcharkut #mizopuan #puanchei #mizoramhistory #mizoramculturaldress #mizoculture #Lushaihillsmizoranhistory #Aizawl #mizoram #Aizawlvillage #mizoram #vangchhia #mizokut #mizomodel #mizorammiss #mizokut #mizoramfestival #mizodress #Aibawktown #Aibawkinmizoram #AibawkmizoramAizawl
#village #village #mizoram #aizawl #aibawk #aibawkkhua #mizoramstatemuseum #aibawklocationmap #aibawkmap #aibawkvillage #village #travel #beutifulvillage #mizoramhistory #mizoramculture #puanchei #kawrchei #mizorammiss #mizoramlushai #world #worldnews
Aibawk village, Aizawl, Mizoram india
Photographer ; Lalchhanhima Zote Hmar.
#guitarist #music #aibawk #mizoram #aizawl #northeast #aizawlcity Mizoram state museum, Mizoram History Culture, Thangchhuah diar, ( Diartial ) mizoram history culture ,mizoram cultural dres, mizoram state museum , Aizawl , Aibawk, mizoram #northwest #aibawk #mizoram #mizoramstatemuseum #vakiria #thangchhuahkawr #thangchhuahpuan #aizawl #aibawk #thangchhuahpa #thangchhuah_diar #mizohistory #mizoculture #aibawk
#, #mizo #aizawl #mizoram #travel #chapcharkut #puanchei #aibawkvillage #mizoramstatemuseum #mizoramtravel #aibawkkhua #aibawkkhua
@ #mizo #mizoram #aibawk #aizawl #mizoramhistory #mizoramculture #aibawkvillage, #mizoramstatemuseum #aibawklocation #aibawkmap #worldtravel #village #town #aibawktown #mizoramlushai #chapcharkut #mizoramtravel
#chief #mizoram #mizoramstatemuseum #puanchei #kawrchei #mizoramhistory #chapcharkut #aizawl #mizoram #mizoculture #thangchhuahdiar # #mizoramfestival #mizoculture #mizoramculturaldress #mizodress #mizomodel #aibawk #falkawn #zokhua #falkawnzokhua #lalin #aizawl #zawlbuk #mizochiefhouse #kawrchei #falkawnvillage #falkawnkhua #kutmiss #mizorammiss #mizoramhistory #mizoculture #mizolal #zokhua #travel #mizoramtravel #worldtravel #history #culturaldress #Chhanchhanazotehmar #village #aizawldistrict #falkawnkhua #chhawn #vakulchang #culturebeutiful #mizodance #mizoramtravel #india #mizoramchief
#mizo #mizo #aibawk #aibawkkhua #aibawkvillage #aibawklocarion #aibawkmap #mizoramistory #mizoramstatemuseum #aizawl #aibawktown
# #mizoram #aizawl #mizoramhistory #mizoramstatemuseum #chapcharkut #travel #village #puanchei #kawrchei #location #map #Aibawklocation #mizoramlushai #town #beutifulvillage #world
Mizoram state museum, Mizoram History Culture, Thangchhuah diar, ( Diartial ) mizoram history culture ,mizoram cultural dres, mizoram state museum , Aizawl , Aibawk, mizoram #northwest #aibawk #mizoram #mizoramstatemuseum #vakiria #thangchhuahkawr #thangchhuahpuan #aizawl #aibawk #thangchhuahpa #thangchhuah_diar #mizohistory #mizoculture #aizawl #vangchhia #kawtchuahropui #vangchhia_kawtchhuahropui #vangchhia #aizawl #mizoramhstory #Vangchhiakawtchhuahropui #kawtchhuahropui
*MIZO HISTORY + CULTURE* / *Facebook Page*.
www.facebook.com/share/16QZQYcvQJ/
Kan pi leh pu te kha Kawl phai a an khawsak hunlai hi AD 800s-1200s vel ani a, heng hunlai hian Kawl ho kianga khawsa annih avangin an silhfen pawh a hniam miah lo in a ngaih theih mahse eng puan nge an inbel țhin tih erawh hriat phak ani tawh lo thung.AD 1200s tawp lamah Shan hnam rawn thlangthla chuan Kabaw phai ațangin kan pi leh pu te an nawr chhuak ta a, khawthlang lamah tawlh thla in tlangram lam an pan ta a, AD 1400s vel thleng Thântlang leh Rûn lui kam velah an khawsa ani, heng hunlai hian an silhfen a hniam hle tawh a, thawmhnaw țha inbel tur pawh nei zolo in hruikhau pil ațanga siam Siapsuap leh Hnawkal an inbel ve țhin a ni.Hetianga Thân tlang leh Rûn kam vela an khawsak laia an silhfen a hniam ta em em hi, heng lai velah hian la a par theih loh vang ani.
AD 1400s-1500s inkar ah Lentlang an lo chuan chhuah hnu chuan, Len tlang khawthlang lam ah chuan lei alo țha a, la pawh a par leh thei ta ani. Dawlrem kawr an tah a, Saiha bengbeh an beh bawk țhin.La rawng anneih hmasa ber chu a vâr(a la rawng kha ani mai a, a ngo an ti bawk) leh a dum te ani, a hnu deuh ah la rawng sen an nei leh a, a dum hi țing hnim chikhat ațanga lakchhuah ani a, a sen hi eng ațanga lakchhuah nge chiang taka hriat theih ani lo.(Heng rawng chi thum chauh hi pi leh pu ten 1890s thleng khan an nei țhin, rawng dang chu hnam dang hnen atanga lak chhawng anni). Heng la rawng chi thum a a vâr, a sen, a dum te hi khawvel hmun dangah pawh hnam mawl ho chin dan leh hman ber anni nghe nghe.
Chin Hill a an khawsak lai chuan hmeichhe pawnfen chhing tak mai a vâr hlang hlak 'Fênphel' an tih chu an veng țhin a, la rawng dum te an thiam hnu ah an fênphel te chu an dum ta a, zethlan disul emaw lenbuangțhuam, kawkpuizikzial te an zep a, a hnu ah Hmarâm(Mar âm) ti a hriat zui alo ni ta ani(Mar tih chu Lai ho țawngkam ani a, tukhum samzial Lusei in chhipsam zial Lai hnam chu Pawi ti a a koh ang bawkin Lusei thenawm unau Lai hnam chuan Lusei chu Mar ti hlirin a ko țhin).
Puan mawl zeh awm lo a vâr hlang a tah 'Puanngo' an veng a, hei hi thlangthlak hnu thlenga mi nawlpui in an inbel țhin ani.Puanngo chu a tlâng an țial leh a, zethlan thenkhat an zep bawk a, chu chu 'Chhimpuan tlângtial' an ti leh ta ani. Hetiang ang hian kan hnam puan reng reng hi a In khaidiat chho vek a, a inkungkaih vek bawk ani, entirnan Puanrin hi 1820s velah an tahchhuak niin a lang a rawng dum leh vâr chiah ani, 1890 ah chuan Puanrin ah chuan rawng sen leh a eng(yellow) an zep ta a, chu chu Tawlhlohpuan tih ani ta ani.(Nikuala Zahau lalna Champhai bul Chawngtlai atanga lo chhuak ani.) Tawlhlohpuan tobul Puanrin pawh hi Chhakchhuak leh Zahau tangrual te hnam puan ani thin nghe nghe.Ngotekherh hi 1930 hmalam ah chuan a dum thaithlak pahnih (chumi chu thaihruih ani, a thaihruih tlângah tereuh te in a kherh a kal bawk) chauh a ni a, puan mawlmang a vâr hlang ang ti tih ani țhin a, 1930 chho ah khan Mangpuan zia an rawlh a, chhimpuan tlângțial angin a tlâng an țial a, vawinni a ngotekherh kan hmuh ang hi 1930 vela lo chhuak hi ani nghe nghe.Puanchei(puanlaisen) kan tih tepawh kum 100 dawn mi hrang hrang in an thuambelh zeuh zeuh hnu ah a zethlan kimim siampum ani ta chauh ani.Puanchei hi a tir lamah chuan mawlmang takin a lai sen leh a thaihruih chauh a langsar a, a lai sen inkarah zethlan thenkhat halkha emaw muthlakawi,selutun,hmaizah disul, fanghmamu,mitmurual emaw te chu an zep tawh mahna, 1890s hmalam ah chuan a hring hi ala awm lo anga,1920 chho ah chuan a lai sen tlâng ah pan te in a hring an rawlh a a phei zawngin a khel ah a sen an rawlh țial a, 1930 chho ațangin a tlâng an ti sen a, a khel an rawlh hring a, a tung ah lengbuangthuam emaw disul an zep ta a, mangpuan zia angin an tial ta bawk a, 1940s chho ah a tlâng ah pan te in a inthuahin a pawl te a eng te a hring te an rawlh țial leh a, 1955 ah chuan sakeizangzia an zep tel ta bawk a ni.A tirah chuan mipa ta ani nghe nghe, a hnu zelah an chei belh nasat tak em avangin 1940s chho ah chuan mipa in a veng zui ta meuhlo,......
_____////////____________________________________
Lusei Lal Lianphunga Sailo CHANCHIN
*MIZO HISTORY CULTURE / FACEBOOK PAGE
www.facebook.com/profile.php?id=100083107213605
PIPUSULHNU ; Lianphunga Sailo titi tui ber chu indo a ni. Nak khing hniha do nei reng loh chu mut a tui lo, a ti thin. Sailo lal zingah chuan silai ngah ber a ni a. A tuak dan a thiam riau mai a. Sairang thlang, Changsil Bazar-ah hian Vai dawrkai, Mizo tawng thiam lo hi a awm a. Zaizirin an inbe thin a. Kum khat lek hnuah chuan Vai chuan Mizo tawng chu a thiam ta mai a. Chu vaipa nen chuan duhzawng inthleng tawnna thu an thlung ta a. Chu chu Mizo sawi dan chuan ‘sidah’ an ti. Kum tin pawnpuite thar 10 leh Sainghlo 10 Vai dawrkai hi a pe ziah ang a. Ani Vai dawrkaipa hian silai pakhat a pe ziah dawn bawk a ni. Hetiang hian silai tuak dan a hre thar a. Chuvang chuan in hnuai zenching an thlawr tluk tluk a. Sai ram chhuah nan leh Vaiho run nan ren miah lo va hman tur an ngaihtuah a ni. Chutiang taka silai a tuak chak avang chuan a khua in 300 lek mah ni se, tumah a do huphurh lo va ni. Sailo lal dang mikhual lo kal se a ina lengah a sawm a. An haw dawn chuan banglai chhunga a silai thuhruk chu a entir ziah a. An haw hnuah an Sailo lalte an hrilh leh thin a. Lal dangte hian do rualah an ngai lo va ni. Lianphunga Sailo Kanghmun tlanga a lal chhung hi kum 1850 leh 1865 inkar hi a ni. Kum 1866-ah chuan Parvatui khua a sat leh a. Parvatuia a awm lai hian Tuikuk a run a. Salah a man nual bawk. A pa Suakpuilala Sailo chuan a fapa Lianphunga Sailo chu Lungtiana chho turin a tir a. Parvatui atang hian Tachhipah a chho va. Kum 1874 hian Lungtian tlang a awp ta a. British-in Mizoram hi awp a tum avangin kum 1889 hian Changri phai vaiho a run ta a.
Lianphunga Sailo Lungtiana awm tura a pain a tihna chhan hi Buangtheuva nek a duh avang leh, chhim lam lal Rolura Sailo thlahte nek a chak vang a ni a. Lungtiana a chho hi a duh duh ram a han vat ve mai a. chu chu Buangtheuva Sailo khua leh tuite hian an lo dodal deuh va. Lianphunga Sailo chuan a pasalthaho chu thu a pa a, “In hmuh hmasak apiang kapthlu ula, a hnunga mi chu an tlanchhe vek mai ang,” tiin a sawi a. A sawi chuan an tit a ngei a. A hmasa ber an kahthluk bak kha chu an tlanchhe vek a ni. Lianphunga Sailo chuan, “Mu leh ar an inrem hma loh chuan Buangtheuva nen hian kan inrem lo ang,” a ti.
Buangtheuva Sailo khaw tlangval pasalthaten Lianphunga Sailo khaw te zawk an ngam thei miah lo chu nulate chuan mak an ti a. An pasalthate fuih tan lehzual nan hetiang hian hla an phuah a –
Khu khua te khu maw ngam lovin,
Hmun khaw per puiah;
Val mihrang in piang nange? tiin.
Lianphunga Sailo thurolum chu, “Thla tin rammut tur,” tih a ni a. An rammut chuan mi lu sa lu an hawn a. Lal mualah an ai mup mup thin. An rammut hian an hmuh apiang an tlat mai lo va. An ngeih loh lal khua leh tuite hi an tum ber a ni. Hnam dang lu te pawh an la thin a, an ai ve thin bawk. Lungtian atang hian a pa Suakpuilala Sailo hi a chhawm thla a. Tanhril tlangah Suakpuilala Sailo hi a awm. Tanhrilah hian kum 1880 AD khan a thi a. A lungdawh pawh Tanhrilah hian a awm.
Lianphunga Sailo Parvatuia a chhuk hnu kum 1867 khan a nau Zahrawka Sailo chuan Kanghmun tlang a thut ta a ni. Lianphunga Sailo leh Zahrawka te hian Vaiho pawh an zuk run dun nghe nghe a. British-ho nek atan chuan an tha le mai. Mizoram leh an ramngaw te leh ram sail eh ramngaw chhunga thil awmte khan an ta vek a ni tih an hria a, an humhalh nasa hle a ni.
British-in Mizoram awp a tum tak avangin, indo lo va tha taka Mizo lalte nen ro an rel theih dan tur ngaihtuah turin Mizo lalte chu an ko khawm a. Lianphunga erawh chuan Sapho nena a ram ro relho chu an duh miah lo. “Ka ramah chuan ro ka rel ang a, anni mi relpui tur ka ni lo,” a ti a; a kal duh ve lo va.
Kum 1889 thlasik lai hian a nau Zahrawka Saiho nen hian Rangamati an run a. An pasalthate nen 600 lai an ni. Khaw 64 an hal a, mi 100 an that a, mi 90 salah an hruai bawk. Sala an hruaite hi Tuikuk an ni.
June ni 14, 1890 chuan Aizawl Jail tlangah Mangpawrha Sailo thlah lal 15 te chu Capt. Browne chuan a ko khawm a, chungte chu –
1. Kalkhama Sailo - Sentlang lal
2. Lianphunga Sailo - Lungtian lal
3. Sailianpuia Sailouahzawl lal
4. Thanruma Sailo - Sihphir lal
5. Liankunga Sailo - Mualvum lal
6. Hrangkhupa Sailo - Hmunpui lal
7. Lalhrima Sailo - Muthi lal
8. Lalsavuta Sailo - Thilthek lal
9. Thanghulha Sailo - Lungmuat lal
10. |haliana Sailo - Durtlang lal
11. Lalluaia Sailo - Reiek lal
12. Hmingthanga - Hmunphiah lal
13. Liankhama - Zawlnghak lal
14. Thawmpawnga - Hualngohmun lal
15. Tulera - Khawchhete lal
Capt. Browne leh Sir H.W.G. Cole te chuan sipai Havildar Vai sipai hruaiin an lo kal a. Mizo lalte leh an pasalthate 1,000 lai silai hum vekte chu an va pawh mai ngam lo va. Eng nge maw chen an tawi khawtlai hnu chuan an va pawh ta hram a. An hlauthawng hle a ni. An rin lo hang takin Mizo lalte leh an pasalthate chuan an lo lawm thiam hle nghe nghe a. Capt. Browne leh Sir H.W.G Cole te chuan Mizo lalte hmaah chuan hetiang hian thu an sawi a :- “Lianphunga’n British ram awp chhunga mite a run a. Tuikuk tam tak salah a man a. Thil tam tak a tichhe bawk a. A lalna kum li ban a ni ang. Silai sawmthum a chawi bawk ang. A unaupa Kalkhama, Sentlang lal hnenah emaw, Sailianpuia, Reiek lal hnenah emaw a awm ang. A aiah a fapa Suakhnuna chu Lungtian khuaah a lal ang. Lianphunga lal ban a nih thu hi British la hrilh a ni ang. Indo tawh loh tur a ni a. Tuma’n buaina an siam tawh tur a ni lo. Tun achinah Bawrhsap thu awih tawh tur a ni.”
Heng thute hi an puang a. Sial an talh a, ruai an theh a. Sapho chuan, “Hei hi inremna thu a ni e,” tiin an puang ta mai a ni. Mizo lalte kha British sawrkar tih ve tur leh tih ve loh tur sawina hun an pe ve lo va. Thupek a ni ta ber mai.
Bawrhsap Capt. Browne chuan Mizo khuate a fang kual vel a. Tanhril lal Thanruma hnen atangin silai Awlan 10 a chhuhsak a. A kalna apiangah Mizo lalte chu British hnena chhiah chawi turin a hrilh zel a. Mizo lalte chu a duh hun huna a koh khawm tur thu te a hrilh zel bawk a. Sonai Bazar leh Changsil Bazar te a thu hnuaia awm a nih thu a sawi zel bawk.
Hetianga British-in kan ram an thu thua awp an tum avangin, Mangpawrha Sailo thlahten Sap thuhnuaia awm chu an duh lo va. Lianphunga Sailo, Lungtian lal te, a unaupa Kalkhama Sailo, Sentlang lal te, Thanghulha Sailo, Nisapui lal te chuan kan unaute an tlawm zo tawh si a. British sawrkar Vai sipaite hi kan do loh chuan kan ram hi min chhuhsak dawn a. Engtin nge kan tih ang? tiin Kalkhama chuan a unaupa Lianphunga Sailo leh a pa nau Runphunga Sailo fapa Thanghulha Sailo te hnenah tihdan tur a zawt a. Kalkhama chuan, “Tunah chuan kan lalpuite an tlawm zo vek tawh a. Keini Mangpawrha Sailo thlahho hi a tlawm lo awmchhun chu kan ni tawh a. Ni nen pawh tehchhin ta ila – vanlaizawla a awm lai tak, sat vanglai tak a ni ang a. Vaiho hi kan do loh chuan kan ram hi min chhuhsak vek dawn a ni. Kan ram chu kan ta a ni a, engtin nge kan tih ang? tiin, an inrawn khawm a. Heng unau pathumte hian “DAM LEH TLANG KHATAH, THIH LEH RUAM KHATAH” tiin British-ho chu an ram atanga um chhuak leh tur chuan thu an thlung ta a. Hei hi August, 1890 kha a ni.
Aizawla British Political Officer Capt. Browne chu Changsil Bazar panin Aizawl a chhuahsan a. Sakawr chungah a chuang a. Sipai pali a hruai a. Lianphunga Sailo leh a pasalthate chuan Aizawl leh Sairang inkarah, Sairang thlen hma deuhvin an lo lambun a. Lianphunga Sailo pasaltha, Saithawma Sailo, Piler lal fapa, Pawih ralin an man, kum sawmpanga lai an kawl, aruka tlan chhuak chuan Capt. Browne chu sakawr chung atang chuan a kal thla tawp a. “Lal leh lal inbei ang hmiang,” tiin, a silai a kau nghal a, a kap ta a ni. Capt. Browne hi a thi nghal lo deuh va. Changsil Bazar-ah an zawn thla a; heath hian Major Cole chuan a dawmhlum ta a ni. Sipai pathum an kaphlum bawk a. Kuli sawm leh pakhat an kaphlum bawk. Sipai pakhat dam chhun hi Aizawl lamah arukin a tlan kir leh a. A thil tawn rapthlak tak chu a han sawi a. Phai lam sipai tam tham tak an chah chhuak ta a. Lal Mangpawrha Sailo thlahte bakah, Mizo lal tam takin Sapho um chhuak tur chuan an bei sup sup a. Mahse, phai lam sipai an chahte kha an lo thleng ta a,...
Lianphunga Sailo an rawn man kum : 1887 AD vailen vawihnih.
Lianphunga Sailo Thih kum ; 1891 AD
Afapa Lalsuakhnuna'n A pa hriat reng nan Sateek khua ah khian Bung a phun ta a ni. Bung phun kum 1886- 1892 AD. a ni.
CHHUN ZAWM TUR ....😁😁
#Mizoram #Mizo #history #mizoramlushai #mizoramhistory #mizochief #mizolal #kutmiss #mizohistory #kawrchei #mizomiss #mizoculturaldress #mizoculture #chapcharkut #lushaihills #chinstate #Burma #kawlphai #aizawl #aizawlcity #culture #CulturalTravel #mizoramtourism #MizoramUniversity #mizoramtraffic #mizoramhistoryculture #aibawk #historyphoto #puanchei #AizawlFC #aizawl
KAWTCHHUAH ROPUI, VANGCHHIA, CHAMPHAI DISTRICT, MIZORAM.
R.Lalhmingliani
Kawtchhuah ropui hi Vangchhia khua, Champhai District a awm a ni a. Kawtchhuah ropui ah hian lungdawh leh lungphun ropui tak tak a awm tlar dul a, Lungphun a milem ker te hi a lem pãwng chhuak a ker vek an ni a. An hnuhma a mawi hle a, hman tak leh thlamuang taka ker an ni tih a hriat theih a ni. Tun hma in Vangchhe ho hian hlutna châng an lo hre lo a, Thlanlung atan te, kawtkai lungphah tur atan te an lo la nasa ṭhin a lo nia! Chuvangin Lungphun te pawh a tlèm phah hle tawh a a ni. Humhalh hnu hian lung 200 chuang zet zawt chauh hmuh tur a awm ta! A uiawm angreng khawp mai!
Kawtchhuah ropui tih taka hmanlai kawng pawimawh tak ani a, Pi leh Pu ten Ṭiau lui chhak lam leh thlang lam an kal pawhna ber a ni a. Hmanlai kawng pawimawh pasarih ngawt in he kawng hi a paltlang a ni.
Kawtchhuah ropui chungchang a Seminar ah thupui sawi hawngtu ni tur hian thiamna bîk emaw degree emaw engmah han sawi tur ka nei lo a. Sawi hawng tura sawm ka nih hian, a chhan awm tur ka ngaihtuah a. Kan mithiamte leh a ngaihna hria te tân pawh a zu hriatthiam mai theih loh tur ni si, mahse hnam chak zawk ten fing taka hnam tenau zawk te ram an chuhpui ṭhin dan zînga pakhat, he kawtchhuah ropui a thleng mêk te hi Pathian in 2016 a min hriattir kha sawi chhuahna hun remchang LALPA'N min pe ta niin ka hria, chu chu hetia ka lo din ve teh tlat chhan hi niin a lang.
Mizoram a party hlun leh hming dai tawh ngai lo tur, tun hnu thleng pawha sorkarna chelh apiang te tehfung atana an la hman reng ṭhin, ram tâna an thil ruahman te lo ṭhat zia leh an hma thlìr thui zia sawi chhuah fo party in he Seminar in han buatsaih ta mai hi a nachang in hria ka ti hle mai. He ram tâna Pathian thinlung leh ngaihtuahna in ṭawm pui ṭan a ni tih ka hria a, ka lawm tak zet a ni. Kawtchhuah ropui chungchang ah hian a hranpa liau liau a seminar neih hi thil ṭul em em a ni a. Keini ang thiamna leh mipui hriat khawp pawl behchhan nei lo tân chuan han buatsaih ve ngawt dawn ila tu khaw kha mah kan ko kal zo dawn in kan hre si lo a. Chuti chung chuan kan theih dan dan in kan rik chhuah pui ve ṭhin a ni. Vawiin ah erawh chuan he kan sal tànna ram ngei pawh in a hmelhriat em em pawl hming changtlung tak nei ten in han buatsaih ta rup mai hi Pathian tih a ni kan ti lo thei lo ani.
Kum 1980 daih tawh aṭang khan Mizoram sorkar, Art & Culture Department hmalakna in ngaihven ṭan a ni a. Mahse Archeology hmanrua an neih loh avangin hma an la chak thei lo a, kum 2009 khan Archeological Survey of India(ASI) ah report an theh lut a, INTACH, Mizoram chapter te nen ASI te chu thawk ho in a zirchianna an nei ṭan ta a. Tichuan ASI ho te chuan 28, Nov, 2013 khan “Ancient Monuments and Archeological Sites & Remains Act, 1958” hmang in an humhalh ta a. ‘National Importance’ ah puan a lo ni ta a ni. Dr. Sujeet Nayan kaihhruai in ASI chuan January ni 3 aṭanga February ni 27, 2016 khan a hmun ah inkulh in an zir chiang a, "Mizo te awm ve hma in hnam changkang thawkhat tak an lo khawsa tawh niin a lang", ti in chu an zirchianna chu Mizoram Today 2017 a sorkar thuchhuah chuan a tarlang ta tlat mai a ni! Chanchinbu lam ah te pawh chhuah a ni a, Mizo thinlung tak in lung chu a awi chiah lo. Mahse mithiam ten an tih miau chuan han hnial ngaihna a vâng khawp mai.
Kum 2017 January ni 7 khan khaw chhak lam ah, Khampat ah Pi Pu sulhnu te chhui in kan kal a, kan kal hma in kum 2016 khan Pathian hnen ata hriattirna ka dawng a. Kan lo kir leh lama Kawtchhuah ropui Vangchhia chu tlawh haw tur leh nasa taka ral ven hna thawk tura tih ka ni. 2017 January thla tawp ah kan rawn tlawh haw ta ngei a ṭawngṭaina nen LALPA hnen ah lo venghim turin kan ngen chiam a. 2016 a hriattirna ka dawn laia thu lo thleng chu, "Kawtchhuah ropui chungchang a ASI ho thil tih ah kan làwm viau lai hian hindu ho in Ayodhya, Uttar Pradesh a muslim ho Babri Masjid an chhuh sak tâk ang khuan hindu ho sulhnu ang a lantir tumna a awm thei a ni", tih a ni. Chutiang chu thil thleng thei ani tih hre mah ila, han chhui a han ngaihven tur chuan thuneihna kan nei lo in tihtheih kan nei tlem em em mai si a, Pathian hnen ah kan hlàn leh ta tawp mai a ni. Kan theih ve tâwk ti in ‘Pi Pu sulhnu hmanga Mizoram inchuhna’ tih thupui hmang in Talk show te kan nei ve a, Youtube ah en theih in kan dah ve nghe nghe a ni.
Hemi hnu hian 2018 kan lo chuan kai in, Internet lam ah News site pakhat Daily News and Analysis (DNA) India in thuchhuah an siam kan hmu chhuak ta a. Reporter Amrita Madhuyalka in 10 September, 2017 daiha a lo update tawh a ni nghe nghe a. Chutah chuan ASI ho in Mizoram a an thil hmuhchhuah chungchang tarlan a ni a, Mizo ten kan lo beisei dan a kan hmingthanpui viau tura kan ngaih laiin, Dr Sujeet Nayan, Archeologist, ASI mi leh sa in Kawtchhuah ropui a sûkthlêk pui dan chu a dang ta daih mai a ni! World Class heritage site ah min puang ang a, Mizoram in khawvel hriat ah kan larpui hut hut dawn emaw tih nak alai in, chutiang hawi zawng chuan chhiar tur a awm ta lo! Chu mai ni lo in kan Lungphun ropui tak tak te chu tar chhuah in a awm dawn emaw tih nak alai in lungphun ropui tak tak te ai khian a thlalak ah pawh lungpher hlai deuh, a thlâ lãk dan zâwng azir a hindu pathian Ganesha lim ke bung ang deuh a an hriat chu an tar chhuah duh a ni ta a, an thil duh leh an zawn chu a chiang ta em em mai a ni. Thiamna sâng degree nei ni lo mah ila, Van lam in thu min hrilh rûk, theih ang tâwk a kan puan chhuah ve te chu a tak tak a ni tih hmuh theih in a lo awm ta a nih chu! He document ah hian ke lem/lim ni a an sawi bâk zuk ti lang miah lo tak tak a mawle! Chuvangin Mizo mipui te hian India sorkar emaw ASI emaw hian Mizo te hmingthanna tur leh hamṭhatna tur lam an ngaihtuah tak tak lo a ni tih kan hriat ka duh tak meuh meuh a ni.
Vai ho hian Mizo mipui ten kan hriat miah loh in kan ram Mizoram leh Kawtchhuah ropui chu kan chèn ve hma daih a Hindu ho lo awm tawhna ah an lo chhuah fel der tawh a lo nia! Chu mai a la ni lova! Vangchhia khua hmun hlui a lung in tiang te chu hmanlai Thlàn ang in an sawi a, ‘World’s largest necropolis’ tiin an lai vak vak a, ruang emaw ruhro emaw pakhat mah an lai chhuak lo thung. A chhan chu thlan a nih loh tlat vang a ni. Chung thil an tih chu Pathian huat zawng tak mai a lo nia! 17 July, 2018 khan a rang a rang a Kawtchhuah ropui te chu han tlawh tur in min tir chhuak a. Thla latute ruai in kan Pi Pute sulhnu ngei a nih zia fiahna documentary siam tur in kan thawk chhuak chho ve ta a ni. ASI ho in Documentary film siam an lo tum ve mek a ni tih te kan han hre leh zel a. A hun tak ah LALPA'N min tîr chho a lo ni!
A hmun ngei ah an lung milim ke bung an tih te chu sculpture an nih tak tak loh zia te hmu in kan hria a. Hindu sulhnu ang a tih lan theih tur kha a zawn in an zawng chawp a, an phuahkhawm lui a ni tih te pawh kan hria a, kan Lungphun ropui te chu min tih lar sak an tum awzawng lo a ni tih kan hmu chhuak zel a. Tichuan, Pi Pu Sulhnu te chuhna Documentary Film chu theih tawp in kan buatsaih ve ta a, You tube ah en theih in a awm a, "Mizo Pi Pu Sulhnu(The Remnants of Mizo Ancestors)" ti in a zawn theih ang.
Hemi ṭum July, 2018 a kan han tlawh tum bawk hian Ṭiau kawng lai ten Tianhrang Thlan an laih chhuah kan tlawh bawk a, a khaw mite sawi dan in ASI ho in ruhro te chu an khâwm vek a. Thlan sir vel chu an kutkawih ang a lantir tum in an lai nin nian bawk a, kan Pi Pute ruhro ASI in an lo khawm te chu kan ui em em a, Mizo mithiam te ngei in chûng Mizo inphum dan dik tak a phùm ruhro te chu zirchiang se kan ti ngawih ngawih a ni.
Tichuan, ASI mi leh sa a hmun thu te nen pawh kan han indawr nual a thlalak te pawh an phal lo na a, kan la lui tho a. Chung kan thiltih boruak avang te pawh chu ani ang, 1st August, 2018 ah khan Aizawl ah ASI ho leh INTACH te ṭang kawp in Press Conference an ko ta a. Chutah chuan ASI chuan Vangchhia chungchang lehkhabu ‘A Brief Report on Excavation & New Discoveries at Vangchhia, Mizoram – Sujeet Nayan’ tih an tlangzarh nghal bawk a ni. Chu lehkhabu han bihchian chuan a lungawi thlak loh em em mai a. Mithiam chu ka ni lo na in Pathian in ka mit a ti vâr a, ASI te thil tum leh thiltih chu ka hmu nghal chat zel a. Vangchhia a lo chëng tawh te (Cultural sequence/Chronology) an ti a Period hnih a ṭhen in Period khatna (I) chu Lost Civilisation ang in an tarlang a, chumi hun ah chuan hindu ho milim ke bung te chu awm ang in an sawi a. Period hnihna(II) ah Mizo te chu lut ve chauh ang in min chhuah ta a nih chu! Leilung in chuhna ah chuan a lo awm hmasa te an lal thin a, chu chu hre ran in Period I ah hian Mizo te min sawilang duhlo a, Period II a lo awm ve chauh angin min chhuah ta a, hei hi kan pawm anih chuan leilung hausakna Oil te hi kan ta ani lo tak taka thei mai dawn ani.
He an lehkhabu tlangzarh atang hian ram min chuhpui na tak tak ani tih a hriat theih a, Babri Masjid awmna hmun Ram Temple atan a an chuhna hmanrua ang chiah kha a ni tih ka hrechiang em em a ni. Chu mai a ni lo a, an lehkhabu release ah chuan hmun hran daih, Vangchhia khaw hlui a an lei laih chu Tiau kawng lai te laih chhuah Tianhrâng Thlàn thlalak nen an Photoshop (suihzawm) a, an laih chhuah ang in an lantir a, Vangchhia khaw hmun hlui te hmanlai thlan hmun hlui ang a an lo sawi tawh chu tih lan an tum a. Mahse a hmun a kan kal ngei avangin an dâwt phuahchawp chu kan hmuchhuak nghal a, chutiang dawt phuahchawp chu ASI Official lehkhabu chhuah ah chuan zuk ti lang ngam tho a mawle! Mizo te hi kan ã lo a ni tih an hre lo ni. Khawvel hriat ah hnam tlêm zawk te ro dâwt a an chuh dan hi tih lan ngei a la ngai dawn a ni. India chu hemi chungchang ah hian a hmingchhe thei khawp in ka ring. He lehkhabu forward ziaktu Mizo ngei te pawh an in enlêt a ngai in ka hria.
He thil lo thlen chhan kan chhui lêt in, Hindutva secret agenda keini chuan kan ti mai a, chuta RSS ho thil tum BJP in an tihhlawhlin tâk ni in kan hria a, chu hidden agenda ‘Sl. No 13 ah chuan - "Kan tih mêk dan ang tak hian, sakhaw dang pathian biakna hmun remchang ah hindu pathian lim leh hindu thil hlui te chu lei chhûng thûk taka phùm chhunzawm zel tur a ni a. Tichuan central sawrkar hnen ah thlen in, chung thil phùm te hmang chuan sakhaw dang te hmun chu 'Hindu ho ta a ni' ti a chhuh sak zel tur a ni", tih a inziak a ni. He tactic hi India pumpui a an hman mek a ni a, Masjid an chhuhsakna hmanrua chiah kha a ni a, sakhaw dang sulhnu te nuaibo an tum mêk na hmanrua a ni bawk. Chutiang chiah chuan Vangchhia a Kawtchhuah ropui leh hmun hlui te hi chuh pui in kan awm ta mêk a ni.
LUNGPHUN :
Kawtchhuah ropui a lungphun chungchang ah hian kan Pi pu te lem ziak ni lo ang a ngaihna hi Mizo ten kan pawmpui deuh tlat mai hian rilru a ti na khawp mai a. Vangchhia khaw bul hnai Dungtlang vela lungphun te nen tehkhin a ni fo a. Kawtchhuah ropui a lungphun a lem ziak te, Lianpui khua te, Farkawn khua te a lungphun a lem ziak te khi kan pi leh pu te ziak ngei a ni a, ‘Mizo te Lung lehkhabu’ a ni tih hi ka sawi ve duh chu a ni!
Khî'ng khua a lunga ziak te khi chu râl hlau tawh lo a thlamuang taka ker ni in a hriat a. Ramsa leh sava lem te, Pasalṭha chang tawn lem te, fei leh chem lem te, darkhuang lem te, kut ni a dar a inkaihkuaha lam tlar lem te a nih avangin lemziak te khi a Mizo lutuk a ASI ho hian an tih lan ṭhat duh loh phah ni in a lang. Tin, Ṭiau Lui thlang lama an awm hnu hian râl avang bawk in khawpui lam, Ṭiau chhak lam an pan ngam lo a, thir hriamhrei te pawh an tlachham ṭan ni in a lang a, Vangchhia leh Dungtlang a lunga ziak te khi a lem an ziah dan phung chu in ang vek ni si in Dungtlang lungziak ah te khi chuan thir hriamhrei tlakchhamna a lo lang ṭan tawh a ni. An lem ker hi a hmuh theih ṭawk ṭawk a, ker nalh loh in a awm a, kan thawnthu a Liandova te unau chem nei ve lo te min ti hre chhuak rum rum a ni. Thir hriamhrei kha lung han ker nan chuan an ui ta hle a ni tih a hriat theih zawk a ni. Dungtlang a Lungphun tam zâwk phei khi chu lemziak a awm tawh lo a, lung ker nan hriamhrei an hmang phal ta lo niin a hriat a ni. Amaherawhchu, lung phun ṭhin hnam kan nih ang in lung erawh hriatrengna atan an phun tam hle a ni.
__________________________________________________________________
Thlalak.hlui post leh phawt mai ang aw.....
________
*MIZO HISTORY + CULTURE /Facebook Page*
www.facebook.com/100083107213605/posts/645469324899969/?a...
_______
#vakiria #thangchhuahkawr #kamis #mizopuan #puanchei #mizotraditionaldress #mizolal #puanchei #lusei #mizohistory #thangchhuahpa #aizawl#thangchhuahpuan#mizoram#mizodress #saikhamakawn #aibawk #sateek #luseidress#mizoculture#mizopuan #ngotekherh #pasaltha #chapcharkut2028 #mizohnam #pasalthapuan #pasaltha #falkawn #seluphan #chapcharkut #mizoram#kawrchei_ puanchei #puanchei #kawrchei #vangchhia #page #aizawl #Mizoram #mizoramgovernor #Mizo #puanchei #kawrchei #history #mizoramhistory #lushai
Mizoram History + Culture
Mizoram state museum, Mizoram History Culture, Thangchhuah diar, #mizoram history culture ,mizoram cultural dres, mizoram state museum , Aizawl , Aibawk, mizoram #northwest #aibawk #mizoram #mizoramstatemuseum #vakiria #thangchhuahkawr #thangchhuahpuan #aibawk #thangchhuahpa aizawl
#mizopuan#lushaihillschief#mizodress, mizohistory#chapcharkut# #mizoram#Aizawl#mizoramstatemuseum#thangchhuahkawr#lushaihillschief#mizoculture#mizoculturaldress#mizoram#Aizawl#thangchhuahpuan#puanchei#mizohistory
Aibawk, Aizawl, Mizoram india
Photographer ; Lalchhanhima Zote Hmar.
#guitarist #music #aibawk #mizoram #aizawl #northeast #aizawlcity Mizoram state museum, Mizoram History Culture, Thangchhuah diar, ( Diartial ) mizoram history culture ,mizoram cultural dres, mizoram state museum , Aizawl , Aibawk, mizoram #northwest #aibawk #mizoram #mizoramstatemuseum #vakiria #thangchhuahkawr #thangchhuahpuan #aizawl #aibawk #thangchhuahpa #thangchhuah_diar #mizohistory #mizoculture
Mizoram state museum, Mizoram History Culture, Thangchhuah diar, ( Diartial ) mizoram history culture ,mizoram cultural dres, mizoram state museum , Aizawl , Aibawk, mizoram #northwest #aibawk #mizoram #mizoramstatemuseum #vakiria #thangchhuahkawr #thangchhuahpuan #aizawl #aibawk #thangchhuahpa #thangchhuah_diar #mizohistory #mizoculture #aizawl #vangchhia #kawtchuahropui #vangchhia_kawtchhuahropui #vangchhia #aizawl
#mizo #mizoram #mizo #travel #falkawn #falkawnvillage #falkawnlocation #mizoramstatemuseum #chapcharkut #puanchei #kawrchei #mizoramhistory #mizorammedicalzmc #travel #village #house #mizoramfestival #mizoramlushai
Mizoram state museum, Mizoram History Culture, Thangchhuah diar, ( Diartial ) mizoram history culture ,mizoram cultural dres, mizoram state museum , Aizawl , Aibawk, mizoram #northwest #aibawk #mizoram #mizoramstatemuseum #vakiria #thangchhuahkawr #thangchhuahpuan #aizawl #aibawk #thangchhuahpa #thangchhuah_diar #mizohistory #mizoculture #aizawl #vangchhia #kawtchuahropui #vangchhia_kawtchhuahropui #vangchhia #aizawl
#mizo #mizoram #aizawl #aibawk #aibawkvillage #aibawk,mizoram #aibawklocationmap #aibawkkhua #nizoramhistory #mizoramstatemuseum #puanchei, #kawrchei #aibawkmap #aibawklocation #mizorammiss #mizoramvillage #worldtravel, travel #photographer #village #home #history #culture #culturaldress
#mizo #mizoram #mizo #aizawl #travel #worldtravel #chapcharkut #mizoramstatemuseum #mizoramhistory #aizawl #mizoramfestival, #worldtravel #puanchei #kawrchei #mizoculture #world #photographer #photography #chhanchhanazotehmar #alkawnlocationview #falkawnmap #mizoramculture #mizoramcultural #mizorammiss #thanchhuahpuan #kutmiss #village #worldvillage
Mizoram state museum, Mizoram History Culture, Thangchhuah diar, ( Diartial ) mizoram history culture ,mizoram cultural dres, mizoram state museum , Aizawl , Aibawk, mizoram #northwest #aibawk #mizoram #mizoramstatemuseum #vakiria #thangchhuahkawr #thangchhuahpuan #aizawl #aibawk #thangchhuahpa #thangchhuah_diar #mizohistory #mizoculture #aizawl #vangchhia #kawtchuahropui #vangchhia_kawtchhuahropui #vangchhia #aizawl #Dungtlang #Dungtlangkhua
#video #aibawk #aizawl #mizoram #norteastindia #phchospital #aibawkkhua #aibawkvillage #mizoramhistoryculture #mizoramstatemuseum #culture #aibawkphchospital #aibawklocationmap #aibawkpincode #village #travel #india #mizoram
#x #mizoram #aizawl #aibawk #mizodress #lushaichief #mizoramstatemuseum #mizoramhistory #history #culture #mizoramhistoryculture #mizodress #puanchei #kawrchei #tawlhlohpuan
#mizo #mizo #aibawk #aibawkvillage, #aizawl #mizoram #aibawkkhua #mizoramstatemuseum #mizoramhistory #mizoramculture #chapcharkut #travel #worldtravel #festival #aibawklocationmap #aibawkmap #aibawkmizoram #village #sunday #evening #photoold #aibawkvillage
Mizoram History + Culture
Mizoram state museum, Mizoram History Culture, Thangchhuah diar, #mizoram history culture ,mizoram cultural dres, mizoram state museum , Aizawl , Aibawk, mizoram #northwest #aibawk #mizoram #mizoramstatemuseum #vakiria #thangchhuahkawr #thangchhuahpuan #aibawk #thangchhuahpa aizawlAizawl, mizoram, india Chapchar kut festival Kum 1973 Chai lam, #aizawl #aizawlcity #Mizoram #thangchhuahkawr #seluphan #Mizo #norteastindia #MizoramNews #chapcharkut #MizoramUniversity #mizoramculture #travel #WorldNews #history #mizoramhistory
#abawk #abawkkhua #mizoramstatemuseum #mizohistory #mizoram #aizawl #chapcharkut #mizoculturaldress #mizoculture #luseilal #mizolal #chief #aizawl #aizawlvillage #mizoramhistory #mizokuki #mizoramlushaihills #mizokut #mizomodel #history #culturaldress #culture #village #Aibawk
Mizo LAL HO CHANCHIN. (1500-1800 A.D) :
*Vangchhia kawt chhuah lung bul hnai ah ten thlang an lo tlak dan*
tiau chhak lama an awm lai pawh hian tuna kan lal chite, zadeng te, Palian te, Rokhum te leh Thangur thlahte pawh hi an lal tawh reng a ni. Khawrua-a Zahmuaka fateho lal ta klia (Lal thlah thu en la) Tlang khuaah Zadenga a indang a, Khuanglimgali Paliana a indang hman bawk a ni. An unau dang palite erawh chu Khawruaah khan an awm reng.
Chung lo chu Hualngo an lal tawh bawk a, Chuaungo an lal bawk a, Chuauhang lal pawh an la awm. Ralte-ho te leh Ngente-ho te pawhin Jiau thiang leunah pawh lal an la nei fo. Chung lo chu hnam dang narante erawh chuan lal an neih lohna a rei tawh awm e. Tiau chhak lama lal thenkhat an thawm kan hriat deuhte chu hengte hi an ni
( 1 ) Lalvunga :
He mi hi Hualngo lal a ni a, Chuaungo lal Lianlinaa nen, Paliana fa, Lianpuia nen lal inkhingin an awm a. Chu mi lai chuan Lianpuia chu Far kliua-ah a awm a, an inrem thei ta lo va. Lalvunga leh Lianhnaa chuan Lianpuia hnawh chhuah an turn a, Lalvunga chu a kal a, Lianhnaa a sawm a, Lianhnaa chuan, “Lianpuia kan hnawh chhuah chuan Thangura fate leh Zadenga faten an vuipui ang a, kan ngam leh si lo dah ang e,” a ti rilru a, a duh ta lo va. Lalvunga hnenah chuan, “Lo kal ta la, dawino ka han chhui zet ang a, ka han zawm ang che,” a ti a; tichuan Lalvunga chu a kal ta a.
Tin, Lianpuia chuan Lalvunga a lo kal tih a hriatin Lalvunga'n ka in a rawn hre lo dah ang e, a ti a, inhnuaiah sial a lo thlung a, tungchaw-ah thihna a lo bang bawk a.
Chutichuan Lalvunga chu a mal lan tala?^ d^uin^alvting, tl^ rawh,” a ti thin a, Lalvunga chuan, “Tual ralah a ti tiat a, tichuan a in chu an hual ta a. "‘Lalvung, ti a, ani chuan, “Sam ka la khuih mek,’' a ti a. “I^lvung,"fetfiRc^ lawh,’’ an han ti leh a, “Thimkual ka la tawn mek,” a ti leh a.
“Lalvung, lo chhuak rawh,” an ti leh a, tah chuan, “Khai aw le, keimah Lalvunga,” a ti a, a hming a chhal a, a zuang chhuak a. Luhka chu tlakhawlhna turin an lo siam kher a, chutah chuan a tla hawlh a, an nangching ta a, a tuala a thingai chuan an vaw ta huai huai a, an vaw hlimi ta a. Chu mia a famu tah hla chu tun thlengin an la sa thin
“77aw rawh, tlan rawh,
Lalvung tlan rawh, ral an ti,
Tual khel ralah
Lalvunga ka tlan ngai lo ve. "
atihchu.
Heng hi Jiau chhaka an awm lai thu a ni. Lalvunga thattute pawh chuan hla an phuah a.
"Lalvungan ka Han a ti.
Far zawl a luah.
A luah sual e,
Chang sial sawmthum an la e, "an ti.
Lalvunga nu pawh an phuah a;
"Lalvunga nu tap tap lo la I chau vang I fa Lalvung Sahldmah uai zo ta e," anti a.
Chhun zawm tur
#Mizoram #mizoramcultural #vangchhiakawtchhuah #aibawkhua #lushaihillsmizoram #MizoramNews #mizoculture #mizorammiss #mizoramhistory #mizoramculture #mizoramdiaries #chapcharkut #Chapchar #aibawk #Mizo #mizodress #mizoramtourism #MizoramUniversity #mizoram_insta #Aizawl #aizawlcity #mizoramlushaihills #vangchhia #mizohistory #model #puanchei #thangchhuah #thangchhuahPuan #thangchhuahkawr #thangchhuahdiar #mu
mizoramculturaldress #mizopuan #mizokut #mizorammiss #mizoramfestival #mizomodel #aizawl #aibawk #aibawkhua #vangchhia #aizawlcity #mizoramgovernor #mizolal #mizopuan #puanchei #Mizo #mizoramhistory #Mizoram #kawrchei #aizawl #mizoram #mizoramhistory #mizo #khuangchawi #sechhun #kawtchhuahlung #mizoramstatemuseum #mizoramculture #village #mizoram #thangchhuahpuan #thangchhuahkawr #thangchhuahdiar #History #culture
#Aibawk#Aibawkkhua@Aibawkvillage#chapcharkut#mizodress#mizopuan#Aizawl#mizoram#mizohistory#mizoramfestival#mizoramstatemuseum#Mizomodel
#Aibawk #Aibawkkhua, #Mizohistoryculture, #cultural, #vangchhialungmilem #chapcharkut#Aizawl, #Mizoram #mizopuan, #mizodress , #lushai hills #mizoram, #mizocultural, #mizodress, #mizokut, #mizoramhistory
#Mizohistoryculture, #dress #sunevening #village #culture #culturaldress
#Mizohistory #dress #sunevening #Aibawk #Aibawkkhua #Aibawkvillage #Aibawklocation #Aibawkmap #chapcharkut #mizoram #Aizawl #Aizawlvillage #mizopuan #puanchei #chhanchhanaZoteHmarPhotographer #Aibawkvillage #sunevening #mizoramstatemuseum #mizohistory #mizoramculturaldress #mizodress #mizoramculture #mizoramfestival #ngotekherhpuan #vakiria #chawilukhum #mizokut #mizomodel #mizorammiss #mizomiss #Aizawl
#mizo #mizo #aibawk #aibawkkhua #mizoram #aizawl #mizoramstatemuseum #mizoramhistory #mizoramculture #mizoramlushai #chapcharkut #puanchei #village #town #map #location #locationmap #hospital #aibawkhospital #travel #mizoramfestival #aizawlcity #aibawkvillqge #worldbeutifulhome #home #house #mizohistory #mizopuan #kawrchei #beutiful #world #village #photographer
#aibawk #aibawkkhua #mizoram #aizawl #mizoculture #mizopuan #mizokut #chapcharkut #mizoramstatemuseum #mizodress mizoramhistory
Saikhamakawn Village,Aizawl,mizoram #mizo #mizoram #aizawl #saikhamakawn #mizohistory #chapcharkut #puanchei #mizoramstatemuseum
MILU LATHIN HOTE KHA
(The Whilom Head Hunters)
By Pu Buanga (Rev.J.H.Lorrain)
January thla 1871 kum a ni a.Zo ngawpui chawivel tlangchhipah te chuan thlasik ni lum eng mawi tak hnuaiah tlangmi rorum pui puite chenna khuate chu an inhung thluah hlawm a.chung zinga khaw pakhat,tunlaia hriat lar tawh tak Serchhip tlangchhip bul lawka awm Kawlri khua an tiah chuan darkhuang leh khuang rite nen hla tuitang lo tak tak sain an zai dual dual a,a chang leh tawng inchuhin an ri buai leh nuai nuai bawk thin a,zu in runpui an nei a ni tih a hriat mai a.He an inhmuhkhawmnaah hian hun rei tak atanga anlo ur lawk tawh,ram hla tak Cachar ram thingpui huana an ram chhuah tur thu phiarin an inhawtbuk vel a ni.Tun tuma an ral run tur hi chu tun hmaa British awp ram phaitual an lo run tawh thin aia pui tham tak beih an tum a ni a.An zu nam thatho chu an han phur em em khawp hlawm mai a.Nilengin zai leh hlimhlawp bawlin,thlasik zan khaw vawtin a hmeh thlengin an chhunzawm zel a...
A tukah chuan van dumpawl thiang kuk karah ni chu a lo chhuak eng phut a.Ngawipui chawivel Lushai khaw awmna tlangchhipte leh tlang dung sang zual deuh deuhte chu tuipui fawn phuan var sur chunga thliarkar lo lang phoh phoh ang mai hian thlasik tiauchhum var hluk mai chungah chuan an lo lang thluah hlawm a,suangtuah phak baka mawi hi a ni.Mahse heng hun lai te hi chuan Lushaihote chuan anmahni siamtu leh an Tlantu Pathian leh a kutchhuak anmahni hualveltu mawizia te chu an la hrethiam pha hauh si lo.Zan lama an phurna zawng zawng te chu zing khawvar chuan a takah a rawn chantir ta a.Ral do turte chuan chumi tuk chuan an zin kawng thui tak leh ralti tak chu an zawh tan dawn ta a ni.An ralthuamte chu awlan silai,fei leh chempuite an ni a; an mamawh tur dangte chu bawmrangah thun khawmin an darbak tang hlawm bakah zotah iptepui an ak theuh bawk a.Khua chu an chhuahsan tan ta a.A hmei a pain, putar ho nen lamin anmahni thlah turin an inzui chhuak a.Tlangvalhote chuan an zin kawng hahthlak tak mai tur chu an zawh tan ta a.Tlang pang awih phihrit takah chuan vak liamin,anmahni thlah liamtute chuan duhsakna thu tha tinreng hlanin an aw hriat phak a nih chhung zawng chuan an au zui zel a.An thiante aw an han hriat phak loh chinah meuh chuan ramhnuai ngaw reh thuap mai lo chu anmahni hualveltu an nei ta lo.
Ramchhuakho chuan ngawpui hnuaiah tlang leh ruam tam tak kal tlang zelin, a chang chuan chung hun laia an kalkawng tlanglawn ber luite dung te an zawh bawk thin a.A chang leh ramhnuaiah te riakin,sakei leh sahrang dangte laka inven nan meipui an chhem hluah thin bawk..
A tawpah chuan tlangram chu zawh tawpin phaitual an lut tan ta a.British awp ram a lo nih tak avangin theihtawpa fimkhura kal a lo ngai ta a.Mel tam fe chu keite sapel ang tham thama kal zelin thingpui huan Alexandrapur an tih chu an zuk thleng ta hlawl a.chumi zan zet chu Assam history-ah pawh chhhinchhiah tlak langsar tak a la ni mai thei a ni.Vawilehkhatah mihring aw ri chelchul an hre ta phut a,chu thawm chu India mi inhlawhfa ho buk atanga lo chhual a ni a.chuta tanga hla lo teah chuan Thingpui Huan Neitu Bangla chu a awm a..chumi zan chuan Huanneitu chuan a thian Huanneitu dangte sawm khawmin intihhlimna a lo neihpui a.Pu Winchester-a pawh a fanu kum ruk mi nen a mi sawmte an ni ve a..
A runtu turte chuan tuma rinhlelh phak rual loh tura a ruka an tum tak an va pawh thei chu an lawm hle mai a.An beih dan tur chu an in hrilhru sar sar a.Zan reiah chuan an thawm chu a reh ta thiap a,an muhil ta a ni.A hun remchang ber chu an nghak chhuak ta a,hlauhthawnna reng nei lova thlamuang taka an mu siai aiai lai chu a va pan hnai ta a.An ralreltupa ber zaizir chu ennin an bitum tur theuh in hrang hrangah chuan insem darhin an bawh ta thut maia..Zan reh tak chu authawm bengchheng takin a rawn luahlan ta phut mai a.chiau leh rum thawm chu a ri ta chelchul mai a ni.Silai,Fei leh chem an kente chuan an thawh tur dik tak leh rapthlak tak chu an thawk tan ta a ni..
Midum hote chu an riahbuk alh hluah hluah atang te chuan an nupui fanaute nen lo tlan chhuakin pan lam tur ber pawh hre lovin an phi ruai hlawma.Tlangmi rawng tak takte chuan an um zui a,mahni in venga tan lo khawh deuhte leh sala hruai tlaka an ngah lohte chu an that zel a.Beisei loh taka thil lo thleng phut a nih avang chuan Huan neitute pawh chuan an pumpelh bik lo va.Winchester -a pawh,nu lova a lo pawm tlei a fanu duh tak pawm chunga hmun himlam pana an tlan lai chu ralho chuan an hmu a.Hnam mawl hote pawh hian chung hun lai te pawh chuan mingo hote hi chu an zah ruk tlat thim avangin han kah hlum mai chu inthiamlohna an nei ru ve thin a ni.Mahse vanduaithlak takin chutiang rilru put nachang hre ve lo mi pakhat chuan a lo hmu fuh hloh mai a,a kap hlum ta mai a.Nopang Mary erawh chu tuman an khawih ve lo.Nunrawng taka an chet thin chung hunlai te pawh chuan nopangtaw hian an thinlungah hmun pawimawh tak a luah thin vang a ni.Nunna reng nei tawh lo a pa bula lungngaihna rapthlak tak leh khawharna tuar mek naupang an han hmuh chuan lainatna thuk tak an nei a,a nun chu an zuah ta a ni.Tichuan an sal man tam tak,puitling leh naupangte leh Mary pawh chu hruaiin an khua hla taka tlangchhipa awm chu an panpui ta a..
Hemi tum chauh hi Lushai ral ho hian hemi kuma an ral run a ni lo.1871 January leh February thla chhung hi Cachar-Lushai ramri hrula thisen chhuahna leh inrikrapna awm chamchi hun lai a ni tih hi hriat reng a ni tawh ang.Sawrkarin a chhinchhiah danin hemi hun chhung hian inrunna tum riat lai a awm a.British khua leh tuite mi 50 aia tlem lo thatin midang 40 lai sala hruai an ni a.Amaherawhchu a runtute pawh an inhloh ve bawk a ni.Tum hnih lai India sipai leh Police ralthuam keng an tawng fuh a,an inbeihna lamah mi 80 lai thi leh hliam an awm ve a ni..
Mary chanchin han chhui zui ve leh thung ila,he hmeichhe naupang chunga Lushaiho chet dan hi i lo en ve thung teh ang.Lemziakthiam(Artis) pakhatin Illustrated English Magazine-a a rawn tarlan dan chuan ngawpui thim rup chhungah meichher engah a hlimthla lang ruak ruakin a mantupa,pa santha nelhnawlh chuan paw chunga a kalpui lai lem a ziak a,He thuziaktu hian naupang te a nih laiin he lawmziak hi a hmuhin a rilru a khawih em em mai a,nawh reh theih loh khawpin a thinlungah a cham ta tlat a.A lo puitlin hnuah khang Lushai lu latute hnenah khan kalin Pathian hmangaihna chanchin tha meichher chhiin heng ram ngaw karah hian an kawng zawh ang a la zawh ve dawn a ni tih reng a hre pha si lo.chu bakah he saltang nopang te reuh hi nutling,chhungpuinu hlim thei tak leh Nu nih tling takin London khawpui chhungah a la hmu ve ang tih reng pawh a hre phak hek lo..
Mary chanchinin kan chhehkhalh thui ta deuh a.Lushai ngawpui chhunga kawng thui leh ralti tak lamah kir leh lawk ila.An zinkawng tawp chu an thlenpui tep tawh a.A mantute tawng reng reng chu Mary chuan hriatthiam reng a nei lo va,ani tawng lah an hrethiam bik nahek lo.Mahse an biak apiangin aw nem tak leh ngaihnobei takin an biak zel avangin an awka nem chuan a hlauhna leh a thinphu dep depna chu a tinep hret hret zel a.Thenkhatten an hnehna lawmman an bawmrang chhunga an phurhte chu a hmu ve lo turah ngai ila.Lushai ralte hian mi an thahte lu chu an tan thin a ni a,an fate erawh chu that lovin an lak bo sak thin.Mahse an chanchinah chutianga naupang an lak tawh zawng zawngah chuan Mary ang hmeltha hi an la nei ngai reng reng lo.An sal man dangte chungchangah chuan tu berin nge nei ang tih thuah inchuhin an inhnial buai deuh pawh a ni mahna;Mary chungchangah erawh hi chuan an Lalpa Bengkhuaia ta tur a nih chu chiang sa tluka ngaih a ni.Ral rama zuk thi ta lo hawng ve tur awm ta lo chhungte lungchhe taka an tah hawm hawmna karah ral run haw hmuaktu tam zawkte chuan tlang tlirin hlim takin an lo hmuak a,Mary chu Bengkhuaia inah lak luh a ni ta a..
Lal chuan a han hmuh phat atangin a dinhmun khawrthlakzia a han hmuh chuan a lainat em em mai a,chu sal hmeichhe naupang te chungah chuan a ngilnei em em mai a.Mahse Mary chu hlim takin a awm ve thei chuang lo.Lal in chu zu in bengchhengna hmunpui a ni a.chuta hnam mawlho chet dan chu hmuh ngai lo leh a thawm hre ngai lo naupang tan chuan a manganthlak a.A chhun a zanin englai pawha khuang leh darkhuang ri vut vut reng mai karah an zain an lam a,a chang leh bengchheng em emin an han au tuar tuar thin nen,silai an kap ri dum dum chamchi mai bawl si a,bengchheng tak a ni..
Lal in atanga hla lo teah chuan nupa tuak ngilnei tak mai an awm a.Suakthanga leh a nupui khuangi te an ni.Fanu panga pasal nei rual tawh thah leh fapa rawlthar te pakhat an nei a.Nu thinlung pu Khuangi chuan Mary chu a khawngaihin a lainat em em thin a.Mary pawh chuan Lal ina bengchheng lutuk a tawrh zawh loh apiangin tlanchhiat nan a hmang thin a.chu Nu ngilnei tak angchhungah chuan a thla a ngam huai huai thin a ni. Lalpa pawh chuan zu inho an han bengchheng tan ta tihah naupang chuan a hlauh thinzia leh Khuangi hnena a tlanchhiat thinzia te chu a hrethiam em em a.Tichuan ni khat chu Khuangi leh a pasal hnenah chuan Mary chu an hnena khawsaktir ve mai turin thu a rawn ta a.chuta chinah chuan Lushai naupang zalen tak angin a lo khawsa thei ve ta a.Zanah pawh a nu leh pa anga a vawnte bulah chuan mu vein chhun lamah pawh an chaw ei ang ang chu a ei ve mai thin a.Tualchaipui thian tam tak a nei a ,Naupang na na na chu han chenho takah chuan an tawng a lo man ve thuai a.Khuangi chuan a thian naupang dangte neih ang bawk pawnfawn dumpawl mawi tak a tah sak a,tuibur a pe bawk a.Vaihlo phei chu a hma pawhin a lo zu sa tawh nghe nghe a.Tichuan Lushai nula teah a lo chang ve ta thuai a.Rilru zangkhai tak puin a chanvoah chuan lungawi takin a awm ve ta a.''ZOLUTI'' tiin a hming an phuah sak a.(chu chu Lushai ramah emaw an miah emaw a intulut tihna a ni) A hma lamah leh tun thleng pawh hian British mi dik tak ngat chu hetiang khawpa tlangmi nihna dik tak pu hi an la awm ngai lo.A awmnate nupa chu khawsa thei tak an ni lem lo va,sa hmeh tur hi an hmu pha ve ngai lo va.Mahse Zoluti an lak hnu hi chuan an lal ngilnei tak chuan naupang tan chuan sahrang lian tak tak a pe thin a, chu chu an chhungkaw ei khawp a ni ta zel nghe nghe a ni...
Hetiang thil hi Lushai Hills lama a thlen mek lai hian India sawrkar chuan a runtute hrem dan tur leh British khua leh tui sala an mante chhan chhuak turin hma a lo la ve mek bawk a.Dik tak chuan he thil ruahman lai pawh hian Scot naupang te chu an rilruah a lianin mipui rilru pawh chawk thotu ber a ni.Thal hun chu a lo kal thui hman tawh hle mai a; sipai pawl ho chu tlang ram lama an chet chhuah meuh uan Mary chu a mantute hnenah kum khat dawn lai a lo awm hman tawh der a ni..
Chung hun lai chuan Lushai ram chhung leilung awm dan chu hriat a la ni meuh lo va.chuvangin ram ngaw la dai dar loh rilzia tur leh a rawn runtute awmna diktak hriat chhuah a khirhkhan dan turte chu tawngpawng zuam mai tur chi a ni hauh lo mai a.A ruala thuang hniha beih turin ruahman a ni a.Pawl khatah suppers & miners company khat ve ve (ngaw chhunga kawng siam turin),Mountain Battery chanve ve ve ,riflemen 1,500 leh hotu turin European Officer mamawh tawk leh thuam phur tur kuli 2,000 ve ve nen an thawk chhuak a.Hmar lam atanga lut pawl chu General Bouchier-a hote an ni a,chhim lam zawk chu General Brownlow-a hote an ni.
He beihpui hian thla li zet hun a awh a ni.(1871-72 thlasik lai). chumi chhung chuan heng sipai pawl hnihte hian Lushai Hills ram chhung chu an lut thuk hman ve ve hle a.Amaherawh chu an kalkawng hi a hahthlakin tha a heh hle mai a.Kawng te sial chawp zel a ngai bawk nen,an han kal kha an inzui sei theih em avangin a buaithlak thei hle mai a.Ngawah chuan kawngte a lo awm mial a nih pawhin a zim thei em em mai a,a mala kal theihna tawk tawk vawk a ni a,a chhuk chho em em mai bawk a ni.Tin,Lushaiho hi rawlral indo lo hnehsawh tawh tak an nih avangin hmun tin ah lo chang ruin an lo sai pheuh pheuh mai ang tih leh anlo lambun mai hlauhna te avangin hmasawn chak a harsa em em mai a.Hmaichhana inbeihna te a nih loh chuan a runtute zawk chan a chhe thei ang tih a hlauhawm ve tho a ni..
A tir te atangin British-ho chuan an depa awm Lushai chi thenkhat pawi sawilo nia an ngaihte hnen ah chuan mawhphurtute hrem tuma an panna kawng an lo ken chuan tihbuai an nih loh tur thu an hriattir na a,an lo dodal zel ta mai si a.Lo kal leh lambun te an tawl ta zeuh zeuh fo mai a. chuti chungin sipaite chuan khua chu an lut thei leh mai thin zawl a ni. A changchuan Lushaihote chuan hnunglam atanga an rawn beih thut changte a awm thin a.chutiang hunah chuan loh theih lohvin dan zawh rual loh tur hmanraw changkang zawk te hman a tul chang a awm bawk thin.chutiang nikhua ah chuan a damchhuak te chu ngaw chhungah te tlan lutin an khua chu an hal leh mai thin a.A chang leh dodalna engmah siam lovin khua chu halin ramhnuai lamah an tlan bo san mai tum te pawh a awm bawk.chungmite chu a bika hrem phu reng an nih loh chuan British-hote chuan an zuah sak zel a ni...
Sipai pawl huang hnihte chuan Lushai Hills ram lailiah intawhkhawm an beisei a ni a.Mahse a ram leilung awmdan chu an hriat loh em avangin inbe pawp pha pawhin an awm ta lo va.Hmar lam aṭanga lo lut sipai pawl khan an thlentawp zophai lar tak champhai an lo thlen chuan tlangdung tam tak,kawng pawh awm si lo chuan a la karcheh tlat avangin chu chuan a la daidang tlat a ni.Amaherawhchu kah leh lambun an tawh chamchina leh dodalna tam tak karah sipaite chuan hma an sawn zel avangin Lushaihote pawh chuam dodalin awmzia a nei lo tih an hre zui ta zel a.A tawpah chuan Lalte chu lo kalin inrem an duh thu an rawn sawi ta a.An buh leh bal te leh an khua nen lam tihchhiat vel a nih tawh avangin an phu tawk hremna chu an tuar tawhah ngaiin British lam te pawh chuan an thu chu an pawmsak a.Thil phut erawh chu an nei a-an sal man zawng zawng te chu an rawn hlan nghal tur a ni a,British ram chhung an run ṭhin te chu an ti tawp nghal tur a ni a,Lushai ramchhung khawi laiah pawh sipaite chu zalen takin an lut thei tur a ni tih te a ni.An thil phut pawh chu remtih nghal a ni a,inremna chu nemngheh nghal a ni ta a.chhim lam pangah phei chuan Lushaiho chuan British thuneitute hnenah inremna atan saingho leh duhsakna thilpek dangte pawh an pe hial a ni...
Tunah chuan Mary chanchinah kir leh tawh ila.Hmarchhak hla deuh zawka mi leh a hnai zawk chhimthlang lama British Mihang sipaiten, tlangmi rorum tak takten an dodalna karah amah chhan chhuak tura ngawpui hnuaia kawng in sah chawp chunga rim taka hna an thawh mek lain ani Mary lah chu Lushai hills ram laili taka KAWLRI khuaah hlim leh lungawi takin a lo awm a..
Khami kum thlasik boruak nuamtak kha a lo ral mek lai khan ral khata khaw kang meialh van lama invawrh chho zuai zuai mai te chu thlirin mite rilru chu a chiaiin an mangang hlawm ngei ang tih a ngaihruat theih a.Inralrinna atan remchanna erawh chu a siam ve thung ang chu. Rual u deuhte chuan sawta thil thleng ang kha an khuaah pawh engtik ah tak thleng ve ang maw tia ngaihtuahin hlauthawng takin an kimki ru chawi chawi ve ngei ang.chhungkaw tin titi laipui luahtu pawh a ni mahna..
January thla ni khat chu beisei loh tak maiin Lushai lal khual mak tak mai lo thleng thut chuan a barakhaih hlawm hle maia.chu pa chu Rothangpuia, Demagiri bul Chittagong Hill Tracts depa Lal a ni a.Kum engemaw zat kal tawh atang khan he Lal leh a khua leh tuite hi Britishho nen,a bik takin District Superintendent captain Thomas H.Lewin an tih nen chuan an lo inthian tawh a.He officer hi mi fel chungchuang deuh mai a ni a,heng lai el tlangmi dangte pawh thiana siama anmahni hmin thei deuh mai mize nei a ni a.British sipaihote leh Lushai hnamte inkarah palai tha tak a nih beiseiin Rothangpuia leh a khua leh tuite mi thenkhat chu a hruai a...
Sipaite chuan Sailo Lal ropui tak Savunga khua an han thlen dawnah chuan khaw dang tam takin an lo tih tawh thin ang bawkin anmahni khua chu- chei!, meialhin a tuam leh ta mai sia,kawng dang zawnn a ngai leh ta a ni.India sawrkar chuan sipai hote hnen ah chuan khua leh thlaite chu tul lova tichhe lo turin a zirtirin a chah diam a ni a, mahse an kalna apiangah an khua leh an buh leh balte chu a neitute ngeiin an hal ta zel mai si a ni.chutiang tlakranna tullo leh a hnua harsatna an tawh turte pumpelhtir an nih theih nan ruam ral lehlama chiang taka khaw hmuh theih hnai ber,Mary leh sal dangte kawltu Lal hnenah palai tirh hmasak an tum ta a.Captain Lewin-a chu chumi hna atan chuan ruat a ni ta a ni.Tichuan January ni 31-ah a thianpa Rothangpuia leh Lushai thenkhatte chu Gurkha sawmnga rualte venin an inzui chhuak ta a.chung mite chuan khaw pakhat chu an han hnaih veleh in biakna pawh neih pui hman hmain a khaw mite chuan an in te chu halin an tlanbosan leh ta mai a.Captain leh a mite chu beidawng taka kir lehin General hnenah chuan an hlawhchham thu an han thlen a..
Tunah chuan tul lova thil tihchhiat buai buaina pumpelh tur chuan rem han ruat a tul leh ta a ni.An khua chu kawng kual lam atanga hela a,vengtu hruai lova palai tirh luh chu a theih dan kawng awm chhun a ni tih a chiang ta a.chumi hna thawk tur chuan Rothamgpuia leh Frontier Battlion-a Subedar pakhat chu thlan a ni ta a.General chuan intiamkamna awm lova sal chhuah tur leh ram chhunga sipai pawl luh tlang theih chu an thil phut a ni mai tih an Lal chu hrilh turin Rothangpuia chu a chah thlap a..
Kan hriat tawh ang khan Rothangpuia chu Kawlri khuaah chuan January thla ni eng mawi tak hnuaiah beisei loh takin a va lang ta hlawl a nih kha...Mary Winchester leh sal dangte pawh a rang thei ang bera chhuah chu a fin thlak ber a ni tiin Lal Bengkhuaia chu harsa lo takin a hmin thei ta mai a.Amaherawhchu amah Mary te reuh zawk chu a zalenna pawm tura hmin chu a harsa fe ta zawk a.A Nu atana a pawm ''Ka Pi'' tia a koh thin chu kalsan a duh tlat lo mai a.Khuangi pawh chuan a duh leh duat em em Zoluti a han chan mai tur chu a ngaingam lo va,a rilru a na em em ve bawk a..Mary chuan, ''Ka Pi a kal ve loh chuan ka kal dawn lo'' a tu bur mai si a.Hmasawnna lam kawng zawk a zawh turah chuan a Pi chuan thui fe a zui a tul ve ta tlat a;tin, a Pu pawh chu a Pi vengtur chuan a kal ve a ngai ta zel nen,an inthlah chhawng ta duah mai a ni.Ramngaw leilung bumboh leh tlang kawng chhukchho tak tak a an kal lai te chuan chu nula te chu a tawng hriat leh thiam chhun Lushai tawng chuan a pawt zet zet reng a.A Pa chu thah a ni tawh tih hre reng chung siin a la damah a ngai tlat a,amah hmu tura kalah a inngai reng mai niin an sawi..
Kawng tluana a thupui ber chu a Pi chu a hnena kal ve tur in hmin hram tumin a bei ngar ngar a,a fanu chunga a ngilneih em avangin a Pa hnenah chuan tangka em khat lawih pektir a tum a ni.Amaherawhchu a tawpah chuan amah rawn hruaitu tura ruat kutah chuan Mary chu hlan a ni ta a.A Pi duhtak mai nena an han inthen tur chu an lainatawm dun hle mai.Thinlung keh takmeuhin an tap dun a.A Piin rilru zawng zawnga alo ngaihtuah sa,amah thlah nana artui chhum hmin sa a lo ken ruk sak a han pek pawh chuan a hnem zo lo reng reng a.A Pi chu kawng tluanin a tap haw a,a Pu pawh chu pasaltha chak tak a nih teh lul nen ramdangmiten a mingo hmeichhe nopang an han hruai bo tur , ''Ka Pi,Ka Pu, min chhang r'u'' tia lainatawm tak maia a han tah chuan a insumzo bik lo va,a biang koki taka mittui a luan nasatzia chu kum tam a liam hnuah pawh a la sawi fo thin..
Captain Lewin-a (a hnua Lieutenant Colonel lo ni ta)-in a lehlhabu ''A Fly On The Wheel''-a ziah dan chuan chawlhkar khat hnua amah rawn lam tura lo lang tur an nghah chhung chuan Demagiri bula Rothangpuia khuaah chuan a lo awm rih a.Amah rawn la tur Officer a lo thlen hun chuan Calcutta-ah thawn thlak a nih tur thu a sawi a.chu Officer chuan a rawn hmuh lai chuan ti hian a ziak a: ''Lal in leikapui pumthilah lo thuin,puan dumpawl te tak te chauh a kawngah bihin,tuibur pet chungin a hmaa mipa naupang infiam hote chu a lo fuih zar zar a..Amah mantute hnena a awm rei tawh avangin saptawng chu a theihnghilh hmin der tawh niin a lang.Mahse Officer chuan a ipte a han zen a,chithlum mum a duh em tih a han zawh chuan,hman laia zawhna a lo tawn tawh thin ang a hriat chhuahtir a,a thu sawi chu a hrethiam tih hriat theihin a han ban ta a'' tiin a ziak a...
''Mary Winchester chu Calcutta-a a thiante hne ah hruai thlak a ni a,chuta tang chuan Scotland-ah thawn a ni ta a,a pa laichinte chutah chuan an awm a nih ka ring..Kum sawm hnuah chuan Royal Moray College atanga exam pass-te zingah a hming a lo lang ve a..Chik taka han ngaihtuah chuan a vanduaina kha kal zel ni ta sela chuan Lushai Lal bal tak nupui niin, pawnfen tawngchham tak fengin,thihna a awrh ruk dawn niin a ngaih theih'' tiin a ziak zui nghe nghe a ni..
Kum a lo ral zel hnuah chuan he Lushai thawnthua a changtunu hi nu puitling tak,zahawm tak leh pitar hmeltha tak a lo ni ta a..He thu ziaktu vanneihna chu amah hmuhna remchang vawi khat mai pawh ni lo a neih hi a ni ..Pathian thatna avangin a saltanna hian a tawp ah chuan Canchin Tha thuchah kengtute tan kawng a lo inhawn phahnaah hian a chanvo chelhhi a tenau lo em mai a,he thu ziaktu hian a zahin a chawimawi bawk a ni..Hman deuha a Pi duh tak tupa Pastor Vanchhunga hnena a lehkha thawnah chuan''Ka pa thisen chu nangni Lushai Kristiante man atan pek a ni'' tiin a ziak a.chu thu lo dawngtu chuan lawmna leh sunna karah mittui parawl teuhin a chhiar a ni..
He thuhmahruai bung kharna atan chuan Lushai Kriatian mipui mi singsarih chuang zette tan leh mi tupawh,chi hrang leh rin dan hran hran pawm mi tu tan pawh,chung hun lai hun rei tak chhung milu la tura inrun an chin lai leh anmahni hrem tura beihpui an lo thlak takte avanga an tuarna te,an lungngaihna te,an thawhrimna te chu Lushai Hills thim taka Canchin Tha Eng ropui tak a lo luh nan kawng sialtu a lo nih tak a vangin he thu ziaktu hian zah tak chungin lawmthu a sawia ,chu hna thawh mak tak chu chhinchhiah turin he lehkha hi a ziak a ni....
Note: He thu ziak hi Rev.Dr.C.L.Hmingan 1976 kuma Baptist Missionary Society Archive, London atanga lak ani. -
mizoram history lushai hills #Mizoram #aizawl #aizawlvillage #mizopuan #puanchei #mizoculturaldress #mizoculture #puanchei #kutmiss #lushaihills #mizoculture #mizomiss #mizomodel #mizochief #mizoculturaldress #vakiria #history #mizofrstival*MIZO HISTORY + CULTURE / Facebook Page*
www.facebook.com/profile.php?id=100083107213605
________________________________________
www.facebook.com/100083107213605/subscribenow
*Ziaktu; Chhanchhana Zote Hmar* )
Thlalak hlui post keuh ang...........Asir vei lam a tang in, An nu khian Thangchhuah puan ( Puantial ) a sin a, An pa khian Thangchhuah puan leh muzuk fei, Diartial, Vakul chang a tawn a, Vapual chang leh Chhawn, a tawn bawk a ni. KHUANGCHAWI TAWH te chhung khua an nih a rin awm...
1. Vakulchang; Khuangchawi te chauh in an tawn thei,
2. Chhawn; Pasaltha Ralthat twh, chin in an tawn thei.
3. Vapual chang: A Ralthah kha sial in a Ai tih a en
tir, ( Hei hi chu an chen na hmun a zir zel in a dang lam ve thei bawk)
4.DIARTIAL; Pasaltha Thangchhuah Pa chin chauh in Diar an tial thei,
5. THANGCHHUAH PUAN ( PUANTIAL) ; Hei pawh hi Lal te leh Pasaltha Thangchhuah pa te leh Khuangchawi pha chin chauh in an bat thiang a ni, khing zawng zawng a, A pathum a in bel leh in thuam pha chin te phei hi chu, An in el nah ah khan A vawr tawp an thleng tih nah a ni a, mi nei nung tak pa na mai lo an ni thin a ni........
*Ziaktu;Chhanchhan Zote Hmar* )
*MIZO HISTORY + CULTURE / Facebook Page*
www.facebook.com/profile.php?id=100083107213605
www.facebook.com/100083107213605/subscribenow
________________________________________/////////////////////////////////////
#chapcharkut #mizoramculture #Mizoram #Aizawl #chapcharkut #MizoramNews #mizopuan #mizoramtourism #mizoram_insta #Mizo #Mizoram #mizoramdiaries #MizoramUniversity #mizoramlushaihills #Aibawk Aibawk kan khua #aizawlvillage #Aibawkkhua# #aizawlcity #mizodress
Mizoram state museum, Mizoram History Culture, Thangchhuah diar, ( Diartial ) mizoram history culture ,mizoram cultural dres, mizoram state museum , Aizawl , Aibawk, mizoram #northwest #aibawk #mizoram #mizoramstatemuseum #vakiria #thangchhuahkawr #thangchhuahpuan #aizawl #aibawk #thangchhuahpa #thangchhuah_diar #mizohistory #mizoculture #aizawl #vangchhia #kawtchuahropui #vangchhia_kawtchhuahropui #vangchhia #aizawlhttps://www.facebook.com/share/r/16Erbo3DZ2/MIZORAM Photo, thlalak chi hrang hrang.
*MIZO HISTORY + CULTURE / Facebook Page*
www.facebook.com/profile.php?id=100083107213605
www.facebook.com/100083107213605/subscribenow
#northwest #aibawk #mizoram #mizoramstatemuseum #vakiria #thangchhuahkawr #thangchhuahpuan #aizawl #aibawk #thangchhuahpa #thangchhuah_diar #mizohistory #mizoculture #aizawl #vangchhia #kawtchuahropui #vangchhia_kawtchhuahropui #vangchhia #aizawl #aizawl #Champhai #biate
#Mizoram #aizawl #WorldNews #WorldCup #world #chinstate #Burma #Mizo #mizopuan #mizoramgovernor #MizoramUniversity #america #history #mizoramstatemuseum #kawtchuahropui #photo #worldphotography #historymatters #Myanmar #lushai #travel #facebookpost #village
#mizo #mizoram #aizawl #saikhamakawn #village #mizoramstatemuseum #travelworld #beutifulhome #village #travelworld #sunset #home #mizoram #mizoramhistory #history #culture #mizoramculture #mizopuan #puanchei #worldnews #worldvillage #beutifulvillage #worldnumbervillage #mizokut #chapcharkut #puanchei #mizorammiss #puanchei #kawrchei #photographer #travelworldphotographer #mizo
Saikhama kawn Village, Aizawl,mizoram Aizawl, Mizoram, Saikhama kawn, Aizawl village, mizoram state museum, mizoram history, village, travel world, home village, mizo history , Aizawl south 3, mizoram history
#mizo #mizoram #aizawl #saikhamakawn #village #mizoramstatemuseum #travelworld #beutifulhome #village #travelworld #sunset #home #mizoram #mizoramhistory #history #culture #mizoramculture #mizopuan #puanchei #worldnews #worldvillage #beutifulvillage #worldnumbervillage #mizokut #chapcharkut #puanchei #mizorammiss #puanchei #kawrchei #photographer #travelworldphotographer #mizo
#aizawl #aizawlcity #mizoram #aibawk #mizoramstate #mizoramstatemuseum #chapcharkut #mizoramhistory #thangchhuahpuan #thangchhuahdiar #diartial #puantial #ngotekherh #ngotekherhpuan #puanchei #kawrchei #thangchhuahkawr #thangchhuahpa #thangchhuahpuan #mizopuan #mizoramhistory #mizoculture #mizohistory
#Aibawk #Aibawkkhua #Aizawl #mizoram #mizoramstatemuseum #chapcharkut #mizoramculturaldress #mizopuan #puanchei #vakiria #lMizoramlushai #mizoramhistory #history #mizoramfestival #travel #thangchhuahkawr #thangchhuahdiar #luseilal #luseichief #aizawlvillage #Aibawk
#aibawk #mizo #aizawl #mizoram #history #mizoramlushai #village #aibawk #aibawkkhua #sunset #kutmiss #puanchei #kawrchei #mizoramstatemuseum #mizoram #aibawk #mizorammiss #chapcharkut #mizoramhistory #mizoramculture #mizodress
#villqge #village #mizo #mizoram #aizawl #Aibawk #mizohistoryculture #lushaichief #puanchei #mizo #kukiclan #nortnewst #Lushaivillage #mizokhua #zokhua #mizohistory #mizoramstatemuseum #kawrchei #lushai1897AD #mizoram #aizawlcity #travel #history #worldhistory
Aibawk Aibawk khua, Mizo history culture, cultural, vangchhia lung milem chapcharkut,Aizawl, Mizoram mizopuan, mizodress , lushai hills mizoram, mizocultural, mizodress, mizokut, mizoram history
Mizo history cultuture, dress #sunevening #village #culture #culturaldress #Aibawk #Aibawkkhua #mizoram #Aizawl #chapcharkut #mizodress #chhanchhanaZoteHmarPhotographer #mizopuan #puanchei #mizomodel #vakiria #mizohistory #mizoramhistory #Lushaihillsmizoramhistory #mizoramstatemuseum #Aizawlvillage #mizoramvillage #Aibawkpincode #Aibawklocationmap #Aibawkmap
#mizo #aibawk #aibawkkhua #aizawl #mizoram #aibawkhighschool #chapcharkut #school #aizawldistric #aibawktown #mizoramhistory #mizoramstatemuseum
#mizoram #kingkawt #KingkheengNay #history #mizoramstatemuseum #mizoramhistory #mizoramculture #mizoramlushaihills #aizawl #mizoram #aibawk #kawrchei #puanchei #vakiria #lungphun #vangchhiakawtchhuah #mizorammiss #history #village #mizoculture #chinstate #lai #mara #kingkawt #KingkheengNay #basket #dao #chhawn #mizoramhistory #burma #museum #historyworld
#ty #aizawl #mizoram #mizoculture #puanchei #mizoculturaldress #lushaichief #kawrchei #mizoramhistory #mizoramstatemuseum #mizoram #kuki #thangchhuahdiar #thangcchuahpuan #mizoramlushai
#aibawk #aizawl #mizoram #chapcharkut #mizopuan #mizokut #mizohistory #village #sunevning aibawkkhua #mizopuan #mizodel #aizawl city #mizoramstatemuseum #puanchei #vakiria #aizawl village #lushaihillsmizoram #mizorammiss #mizohistory #mizodress #thangchhuahkawr #thangchhuahdiar #aizawl #mizokut